In het kort
- Als u gezond eet kan uw bloedsuiker lager worden.
- U kunt afvallen en vaak heeft u minder klachten van de diabetes.
- Er is een kans dat u minder of geen medicijnen nodig heeft.
- Kies vooral voor verse producten.
- Eet veel groente, volkoren producten, fruit, peulvruchten, vette vis en noten.
- Drink vooral water, thee en koffie zonder suiker.
- Bespreek het altijd eerst met uw arts, praktijkondersteuner of diëtist als u anders gaat eten.
- Bespreek het ook altijd als u een dieet wilt volgen.
Waarom is gezond eten belangrijk bij diabetes type 2?
Gezond eten is heel belangrijk bij diabetes type 2:
- Uw bloedsuiker kan omlaag gaan.
- U kunt afvallen.
- U kunt zich fitter voelen.
- Uw bloeddruk kan omlaag gaan.
- U heeft minder kans op ziekten van uw hart en bloedvaten, zoals een hartaanval of een beroerte.
Gezond eten hoort bij de behandeling van diabetes. Het is ook belangrijk dat u veel beweegt, niet rookt, goed slaapt en genoeg ontspant. Dat hoort allemaal bij gezond leven.
Lagere bloedsuiker door gezond eten
In ons eten zitten stoffen zoals koolhydraten, eiwitten en vetten. Als u koolhydraten eet, maakt uw lichaam daar bloedsuiker (glucose) van. Dit is brandstof voor uw lichaam. Er zijn snelle en langzame koolhydraten.
- Eet zo weinig mogelijk snelle koolhydraten.
Snelle koolhydraten laten uw bloedsuiker snel stijgen. Snelle koolhydraten zijn zetmeel en suikers. Ze zitten bijvoorbeeld in witbrood, witte pasta, witte rijst, cornflakes, koekjes, gebak, vruchtensap, frisdrank en snacks.
- Eet vooral langzame koolhydraten.
Langzame koolhydraten laten uw bloedsuiker langzaam stijgen. Er zitten veel vezels in. Die geven een vol gevoel. Daardoor eet u minder. Langzame koolhydraten zitten bijvoorbeeld in volkoren brood, volkoren pasta, zilvervliesrijst, groente, fruit, noten en peulvruchten.
Hoe eet ik gezond bij diabetes type 2?
Er zijn een paar belangrijke adviezen voor iedereen met diabetes type 2.
Eet regelmatig
- Eet elke dag 3 gezonde maaltijden. U houdt dan lang een vol gevoel. En u krijgt minder snel weer trek in eten.
- Neem niet meer dan 4 keer per dag een tussendoortje.
- Neem kleine gezonde tussendoortjes. Bijvoorbeeld een schaaltje rauwkost of een handje noten.
Eet vers en onbewerkt
Eet vooral producten die vers en onbewerkt zijn. Bijvoorbeeld verse groente, vers fruit, noten en zaden, verse kruiden en verse vis.
‘Bewerkt’ betekent dat er in de fabriek iets met het product gedaan is. Bijvoorbeeld om het langer houdbaar te maken. In bewerkt eten en drinken zit vaak veel suiker, zout en vet. Dat is niet gezond.
Staan er veel ingrediënten op een verpakking? Dan is het product vaak erg bewerkt.
Kies liever geen bewerkte producten zoals kant-en-klare maaltijden, sauzen en soepen, frisdrank, snoep, chips en koekjes.
Eet veel vezels, en eet weinig zetmeel en suikers
Kies voor producten met veel vezels en langzame koolhydraten. Dan stijgt uw bloedsuiker niet snel en niet zo hoog. Bijvoorbeeld:
- groente
- fruit
- noten, zaden en pitten
- peulvruchten, zoals bonen, kapucijners en linzen
- volkoren producten, zoals volkoren brood, volkoren pasta, volkoren couscous en zilvervliesrijst
Kies liever geen producten met veel zetmeel en suikers. Die maken uw bloedsuiker hoger. Bijvoorbeeld:
- witbrood en producten van wit meel, zoals ontbijtkoek, koekjes en gebak
- gezoete ontbijtgranen, zoals cornflakes en krokante muesli
- witte rijst en witte pasta
- zoet broodbeleg, zoals hagelslag, appelstroop, honing en jam
- vruchtensap, chocomel en frisdrank
- gedroogd fruit
Bespreek altijd met de diëtist of praktijkondersteuner hoeveel koolhydraten u per dag kunt eten.
Eet elke dag veel groente
Groente is gezond. Er zitten veel vezels en vitamines in. En weinig calorieën. Door de vezels krijgt u een vol gevoel. U heeft minder snel weer trek in eten.
- Eet elke dag een paar porties groente, bijvoorbeeld bij elke maaltijd.
- Zorg dat uw avondeten voor het grootste deel groente is.
- Groente uit de diepvries is net zo gezond als verse groente (maar kies geen groente met room).
- Groente uit een blik of pot is ook goed. Kijk op de verpakking of er extra zout of suiker in gedaan is. Spoel de groente dan eerst af.
Eet elke dag fruit, niet meer dan 2 porties
Fruit is gezond. Maar er zit ook suiker in. Eet elke dag fruit, maar eet niet meer dan 2 porties per dag. 1 portie fruit is bijvoorbeeld: 1 sinaasappel of 1 bakje fruitsalade.
- Kies voor vers fruit. Fruit uit de diepvries kan ook.
- Eet geen fruit uit blik of uit een pot. Eet ook geen gedroogd fruit, zoals dadels en vijgen. Daar zit veel suiker in.
- Neem fruit niet als een sap, shake of smoothie. Daar zitten weinig vezels en veel suiker in.
Eet 1 keer per week vette vis
In vette vis zitten gezonde vetten. Eet 1 keer per week vette vis. Voorbeelden van vette vis zijn zalm, haring, makreel en sardientjes. Kies niet voor gefrituurde vis, zoals kibbeling.
Vette vis uit diepvries of blik is ook goed.
Eet weinig vlees
Als u vlees eet, kies dan het liefst onbewerkt wit vlees. Eet bijvoorbeeld een stukje kip of kalkoen.
In bewerkt vlees zit vaak zout en suiker. Voorbeelden van bewerkt vlees zijn worst, slavinken, schnitzels en vleeswaren voor op brood (zoals salami en cervelaat).
- Neem weinig rood vlees (vlees van koeien, schapen, geiten en varkens).
- Vervang vleeswaren op brood eens door schijfjes tomaat of reepjes paprika.
- Kies bij het avondeten vaker voor vis, een ei of bonen.
Kies melkproducten (zuivel) zonder suiker
Melk, yoghurt, kwark en kaas kunt u eten en drinken. Bijvoorbeeld elke dag een bakje yoghurt. Kies voor melkproducten waar geen extra suiker in gedaan is. Extra suiker zit bijvoorbeeld in vla.
Kies voor gezonde vetten
- Kies vaker producten met gezonde (onverzadigde) vetten. Zoals olijfolie, halvarine, vette vis en noten.
- Kies minder vaak producten met ongezonde vetten (verzadigde vetten en transvetten). Zoals koekjes, chips, snacks, worst of salami.
Het soort vetten dat u eet is belangrijker dan hoeveel vetten u eet. Alleen als u te zwaar bent, kunt u beter van alle vetten minder eten.
Drink water, thee of koffie en liever geen alcohol
Drink vooral water, thee of koffie. Doe geen suiker of honing in uw thee of koffie.
Water kunt u een smaakje geven om het lekkerder te maken. Bijvoorbeeld met een schijfje citroen of een takje verse munt.
Drink geen dranken met veel suikers zoals frisdrank, chocomel en energiedrankjes. Ook in verse fruitsappen en smoothies zitten veel suikers. Drink die ook liever niet.
Geen alcohol drinken is het beste voor uw gezondheid. Zeker als u wilt afvallen. In dranken met alcohol zit vaak suiker, ook in alcoholvrij bier.
Let op: alcohol verlaagt tijdelijk de bloedsuiker. Merkt u dat u een lage bloedsuiker heeft? Neem dan extra koolhydraten.
Eet niet te veel zout
- Doe zelf geen zout in uw eten.
- Kook met verse kruiden en bijvoorbeeld peper, knoflook, citroen, gember of ui.
- Eet geen kant-en-klare maaltijden, sauzen en kruidenmixen. Hier zit veel zout in.
- Eet niet meer dan 6 gram zout per dag. Op de verpakking staat hoeveel zout er in een product zit.
Extra vitaminen en mineralen (supplementen)
- Veel mensen hebben extra vitamine D nodig.
- Slikt u metformine? Zorg dan dat er genoeg vitamine B12 in uw eten zit.
- Het is niet nodig om pillen of drankjes te nemen met extra omega-3 vetzuren, vitamine E, zink, vanadium, vitamine B, magnesium, chroom, kaneel, gember of knoflook.
metformine
Metformine is een verlager van de bloedsuiker. Het behoort tot de biguaniden. Het vermindert het bloedsuiker en vermindert de eetlust.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte) en bij verminderde vruchtbaarheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.vitamine E
Vitamine E beschermt cellen tegen schadelijke stoffen. Ons lichaam kan vitamine E niet zelf maken. Daarom moeten we het via ons voedsel binnenkrijgen.
Extra vitamine E is te gebruiken bij een vitaminegebrek, bijvoorbeeld bij cystische fibrose en ernstige leverziekte.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Welk dieet kan ik kiezen bij diabetes type 2?
Er is niet 1 dieet het beste voor mensen met diabetes. Iedereen is anders.
Belangrijk is dat u goede producten eet en drinkt. Zoals groente, fruit, peulvruchten, volkoren producten, noten en olijfolie.
Wilt u toch een dieet volgen? Kies dan samen met de diëtist of arts een dieet dat bij u past. Dan kunt u het goed volhouden.
Mediterraan dieet
- U eet zoals mensen vroeger rond de Middellandse zee aten.
- U eet veel verse groente, fruit, kruiden, olijfolie, granen, peulvruchten, noten, vis en wat kip of kalkoen.
- U eet weinig rood vlees, eieren en melkproducten en weinig zout.
- Let op: Drink geen of weinig alcohol.
- Let op: Eet liever geen witte pasta’s en pizza’s.
Dieet met weinig koolhydraten (koolhydraatbeperkt)
- U eet en drinkt minder koolhydraten.
- U eet vooral minder producten met suiker en zetmeel, zoals wit brood en koekjes.
- Let op: Zorg dat u genoeg vezels, vitamines en mineralen binnenkrijgt. Uw diëtist of praktijkondersteuner helpt u hierbij.
- Let op: Als u minder koolhydraten eet, moeten uw bloedsuiker-verlagende medicijnen worden aangepast. Doe dit nooit alleen. Bespreek het altijd met uw huisarts of praktijkondersteuner.
- Let op: Gebruikt u een SGLT2-remmer, zoals empaglifozine en dapaglifozine? Eet dan niet opeens heel weinig koolhydraten. Dat is gevaarlijk voor uw gezondheid.
Ketogeen dieet (streng koolhydraatbeperkt)
- U eet en drinkt heel weinig koolhydraten, maximaal 50 gram per dag.
- U eet meer vette producten.
- U kunt dit dieet een tijdje volgen als u te zwaar bent en wilt afvallen.
- Let op: De kans is groot dat u te weinig gezonde voedingsstoffen binnenkrijgt. Volg dit dieet alleen met hulp van een diëtist of een arts.
- Let op: Als u heel weinig koolhydraten eet, moeten uw bloedsuiker-verlagende medicijnen worden aangepast. Doe dit nooit alleen. Bespreek het altijd met uw huisarts of praktijkondersteuner.
- Let op: Gebruikt u een SGLT2-remmer, zoals empaglifozine en dapaglifozine? Kies dit dieet dan liever niet. Het kan gevaarlijk zijn voor uw gezondheid.
Dieet met weinig vetten (vetbeperkt)
- U eet en drinkt minder vetten.
- U eet vooral minder producten met ongezonde vetten (verzadigde vetten of transvetten). Bijvoorbeeld geen worst, volle melk en koek.
- U eet wel producten met gezonde (onverzadigde) vetten. Bijvoorbeeld noten en vette vis.
- U eet meer groente in plaats van vetten.
- Let op: Zorg dat u genoeg vezels, vitamines en mineralen binnenkrijgt. Uw diëtist kan u hierbij helpen.
DASH dieet
- Dit dieet is bedacht om de bloeddruk te verlagen. DASH is een afkorting van Dietary Approaches to Stop Hypertension.
- U eet veel groente en fruit, volkoren producten, magere melkproducten, kip, vis en noten.
- U eet weinig rood en bewerkt vlees, snoep, zoete dranken, vette producten en zout.
- Let op: Laat u bij dit dieet altijd helpen door een diëtist.
Vegetarisch eetpatroon
- U eet geen vlees en vis. U neemt wel eieren en melkproducten (zuivel).
- U eet meer eiwitten uit planten. Bijvoorbeeld peulvruchten (zoals bonen en linzen), noten, pitten en producten van soja (zoals tofu en tempé).
- Let op: Zorg dat u genoeg eiwitten binnenkrijgt. Kies voor gezonde vervangers voor vlees en vis, met weinig zout en zonder extra suiker. Uw diëtist kan u hierbij helpen.
Veganistisch eetpatroon
- U eet helemaal geen producten van dieren. Dus geen vlees, vis, eieren en melkproducten (zuivel).
- Let op: Er is een kans dat u te weinig gezonde voedingsstoffen binnenkrijgt. Uw diëtist kan u hierbij helpen.
Paleo-dieet
- U eet zoals mensen in de oertijd aten: veel vlees, vis, fruit, groenten en noten.
- U eet geen bewerkte producten, peulvruchten, melkproducten, granen en graanproducten.
- Let op: Er is een kans dat u te weinig gezonde voedingsstoffen binnenkrijgt. Uw diëtist kan u hierbij helpen.
Afwisselend vasten (intermitterend vasten)
- U eet en drinkt afwisselend een tijd wel en niet. Bijvoorbeeld 5 dagen wel en dan 2 dagen niet.
- U kunt dit tijdelijk doen als u (veel) te zwaar bent en wilt afvallen.
- Let op: Laat altijd een arts u helpen bij het afwisselend vasten. Zodat het veilig is voor uw gezondheid.
- Let op: Artsen raden afwisselend vasten bij deze medicijnen niet aan: sulfonylureumderivaten (zoals gliclazide), insuline en SLGT-2-remmers. U kunt een te lage bloedsuiker (hypo) krijgen of andere problemen met uw gezondheid.
gliclazide
Gliclazide is een verlager van het bloedsuiker. Het behoort tot de sulfonylureum-verbindingen. Het stimuleert de alvleesklier om insuline af te geven aan het bloed.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus (suikerziekte).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.insuline
Insuline is een injectiemiddel voor mensen met diabetes die zelf geen of onvoldoende insuline aanmaken.
Er zijn verschillende soorten insuline verkrijgbaar: kortwerkend, middellangwerkend, langwerkend en combinaties hiervan.
Artsen schrijven het voor bij diabetes mellitus.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hulp bij gezond eten bij diabetes type 2
Uw arts, praktijkondersteuner of diëtist kan helpen als u gezond wilt eten. Ook als u een dieet wilt proberen.
Samen maakt u een plan dat bij u past. Zo houdt u het gezond eten het beste vol. In dat plan bespreekt u samen:
- uw eten en drinken
- Wat eet en drinkt u nu? En wat kunt u veranderen?
- Met welke ongezonde dingen kunt u moeilijk stoppen?
- Wat kunt u doen op moeilijke momenten, als u trek heeft in iets ongezonds?
- uw dagelijks leven
- Hoe kiest u een eetpatroon dat bij u past? En ook bij uw gezin, uw werk, geloof en cultuur?
- uw medicijnen
- Sommige medicijnen voor diabetes moeten snel verlaagd worden als u gezond gaat eten. Zo wordt de kans kleiner dat u een te lage bloedsuiker (hypo) krijgt.
- uw bloedsuiker
- Als u anders gaat eten, is het goed om uw bloedsuiker regelmatig te meten. Zo leert u hoe uw bloedsuiker reageert op wat u eet en drinkt.
- controles
- Als u anders gaat eten, zijn er soms extra controles nodig bij uw arts, diëtist of praktijkondersteuner. Spreek dat samen af.
Gezond leven is belangrijk. U maakt daar zelf keuzes in:
- Wilt u vooral gezond eten?
- Of ook meer bewegen?
- En wilt u ook stoppen met roken?
- Of iets doen tegen stress en slecht slapen?
Probeer het gezond leven vol te houden. Soms duurt het even voor u weet wat werkt voor u. Uw huisarts, praktijkondersteuner en diëtist kunnen u hierbij helpen.
Andere hulp
Misschien is meedoen aan een leefstijlprogramma iets voor u. U leert gezond eten en gezond bewegen en hoe u dat goed kunt volhouden. Een leefstijlcoach, diëtist, fysiotherapeut of oefentherapeut helpt u daarbij. Uw huisarts kan u doorsturen.
Mensen die ervaring hebben met het veranderen van hun leefstijl, kunnen u ook helpen:
- Kom Verder Ambassadeurs
- deelnemers aan de Nationale Diabetes Challenge
- deelnemers aan Keer Diabetes2 Om
Meer informatie over gezond eten bij diabetes type 2
- Over leven met diabetes: www.voluitlevenmetdiabetes.nl.
- Over eten met diabetes: het Diabetesfonds.
- Voor informatie over eten en diëten: het Voedingscentrum.
- Bekijk ook de folder met gezonde recepten.
We hebben de informatie over gezond eten bij diabetes type 2 gemaakt met:
- de richtlijn voor huisartsen over Diabetes mellitus type 2
- de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes