In het kort
- Mogelijke behandelingen bij borstkanker zijn:
- een operatie
- bestraling
- chemotherapie
- antihormoonbehandeling
- afremmen van groei-eiwit, of tumorcellen doden met groei-eiwit
- U kunt samen met uw arts een behandelplan maken. U kunt dan vragen stellen, zoals:
- Wat zijn de mogelijke behandelingen?
- Wat zijn de voordelen en de nadelen van die behandelingen?
- Wat is in mijn persoonlijke situatie het beste?
- Uw behandeling hangt vooral af van het soort borstkanker en van wat u zelf belangrijk vindt.
Welke behandelingen zijn er bij borstkanker?
Bij borstkanker zijn verschillende behandelingen mogelijk. Meestal krijgt u meerdere behandelingen tegelijk of na elkaar.
De meeste vrouwen krijgen één of meer van deze behandelingen:
- een operatie (borstamputatie of borstsparend);
- bestraling;
- chemotherapie;
- antihormoonbehandeling;
- afremmen van groei-eiwit, en doden van tumorcellen met groei-eiwit. (Dit is een vorm van doelgerichte therapie.)
Een behandeling kan bedoeld zijn om u te genezen of om de ziekte te remmen.
Is de borstkanker in uw lichaam uitgezaaid? Er zijn dan nog veel behandelingen mogelijk om de kanker te remmen en tegen klachten, zoals pijn. Genezing is dan helaas niet meer mogelijk, omdat de kanker dan nooit meer helemaal weggaat. De behandelingen proberen uw kwaliteit van leven zo goed mogelijk te houden.
Een borstoperatie bij borstkanker
Bij een borstoperatie snijdt de chirurg de tumor weg. Er zijn 2 typen borstoperaties: een borstsparende operatie of een borstamputatie.
Bij een borstamputatie verwijdert de chirurg de hele borst.
Bij een borstsparende operatie snijdt de chirurg de tumor met een stuk gezond weefsel eromheen weg. De chirurg probeert uw borst zoveel mogelijk onbeschadigd te laten. Er blijft wel een litteken over.
U bespreekt samen met de chirurg de voor- en nadelen van een borstsparende operatie en een borstamputatie. Soms kunt u zelf kiezen welke operatie u wilt. Uw keus hangt dan af van wat u zelf belangrijk vindt. Het kan ook zijn dat een borstamputatie medisch de beste keus is.
Na een borstsparende operatie volgt altijd bestraling.
Bestraling bij borstkanker
Bij bestraling vernietigen röntgenstralen zoveel mogelijk kankercellen. De radiotherapeut probeert de gezonde cellen daarbij zoveel mogelijk te sparen. Toch heeft bestraling wel bijwerkingen, bijvoorbeeld een kwetsbare huid of littekens.
Meestal krijgt u bestraling nadat u aan uw borst bent geopereerd. De bestraling verlaagt de kans op terugkeer van de tumor.
Bestraling na een borstsparende operatie
Na een borstsparende operatie wordt de borst altijd bestraald. Meestal krijgt u dan 5 keer per week een bestraling en in totaal 16 tot 23 keer bestralingen. Dat betekent dat de bestraling ongeveer 3 tot 5 weken duurt. Een bestraling zelf duurt ongeveer een paar minuten.
Bestraling na een borstamputatie
Ook na een borstamputatie is soms bestraling nodig. De wand van de borstkas wordt dan bestraald.
Bestraling na een borstamputatie kan nodig zijn, bijvoorbeeld:
- bij een hele grote tumor;
- als de tumor niet volledig is verwijderd;
- als er weinig andere aanvullende behandelingen mogelijk zijn.
Bestraling is meestal bedoeld om u te genezen. Maar kunt u niet meer genezen? Dan krijgt u soms bestraling om klachten zoals pijn of benauwdheid te verminderen, of om de groei van de tumor te remmen.
Chemotherapie bij borstkanker
Chemotherapie gebeurt met medicijnen die kankercellen doden, beschadigen of hun celdeling verstoren. De medicijnen werken door het hele lichaam. Ook gezonde lichaamscellen kunnen beschadigen door chemotherapie. Daardoor wordt u waarschijnlijk kaal. Of het aantal witte en rode bloedcellen vermindert tijdelijk, waardoor u sneller infecties of bloedarmoede kunt krijgen.
Chemotherapie kan vóór een borstkankeroperatie of na een borstkankeroperatie gegeven worden.
Vaak krijgt u de medicijnen via een infuus in een ader. Dit duurt enkele uren. Daarna volgt een pauze van enkele weken. In deze tijd kunnen de gezonde cellen zich zo veel mogelijk herstellen. In totaal krijgt u meestal zo’n 6 tot 8 chemokuren.
Chemotherapie heeft meestal het doel om te genezen. Bij uitzaaiingen is genezen niet meer mogelijk. Chemotherapie wordt dan soms gebruikt om de groei van de uitzaaiingen te remmen, en klachten zoals pijn te verminderen.
Antihormoonbehandeling bij borstkanker
Sommige kankercellen groeien sneller als het hormoon oestrogeen in het bloed zit. Dan is het belangrijk om de oestrogenen uit te schakelen of zoveel mogelijk tegen te werken. Dat kan met medicijnen die ‘antihormonen’ heten.
Er zijn verschillende antihormonen:
- Antihormonen die ervoor zorgen dat de eierstokken geen oestrogeen meer maken.
- Antihormonen die er (na de overgang) voor zorgen dat het vetweefsel minder oestrogeen maakt.
- Antihormonen die de weg naar de tumor blokkeren. Hierdoor kan er geen oestrogeen meer bij de tumor komen.
Voorbeelden van antihormonen zijn: tamoxifen, anastrozol of letrozol.
Antihormonen kunnen overgangsklachten geven, zoals opvliegers, nachtelijk zweten, een droge vagina en gewrichtsklachten. Uw oncoloog kan helpen om deze bijwerkingen te behandelen.
Vooral aan het begin van een behandeling met tamoxifen kan soms trombose ontstaan. Dit gebeurt bij 1 op de 10 vrouwen.
Een behandeling met antihormonen kan ook voor de borstoperatie, maar begint meestal wanneer de operatie, de chemotherapie en de bestraling klaar zijn, en duurt vaak 7 tot 10 jaar. Het is de bedoeling dat de antihormonen eventuele achtergebleven tumorcellen doden. Dit vermindert de kans dat de kanker terugkeert.
Of u hormoontherapie krijgt hangt onder andere af van uw leeftijd en van uw menstruatie.
Is genezing niet meer mogelijk? Ook dan zorgen antihormonen er soms voor dat uitzaaiingen kleiner worden en minder snel naar andere plekken gaan.
anastrozol
Anastrozol is een aromatase-remmer. Het vermindert de hoeveelheid oestrogeenhormoon in de eierstokken, vetweefsel, lever en in borstkankergezwellen.
Artsen schrijven anastrozol voor bij borstkanker die gevoelig is voor oestrogeenhormonen. Verder bij kanker van de eierstokken en een te vroege puberteit bij jongens.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.letrozol
Letrozol remt het enzym aromatase. Hierdoor maakt uw lichaam minder oestrogeen (vrouwelijk geslachtshormoon) aan. Op die manier verlaagt letrozol de hoeveelheid oestrogeen in de eierstokken, vetweefsel, lever en in borstkankergezwellen.
Artsen schrijven letrozol voor bij borstkanker dat gevoelig is voor hormonen.
Artsen schrijven het soms voor bij verminderde vruchtbaarheid. Letrozol verlaagt de hoeveelheid oestrogeen. Hierdoor maakt het lichaam meer hormonen aan die voor de eirijping en eisprong zorgen.
Verder schrijven artsen het soms voor bij jongens die te vroeg in de puberteit komen (pubertas preacox), en bij jongens in de pubertijd om meer te groeien.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.tamoxifen
Tamoxifen is een anti-oestrogeen. Dat wil zeggen dat het de werking van het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen tegengaat.
Artsen schrijven het voor bij een bepaald type borstkanker, namelijk die gevoelig is voor hormonen. Artsen schrijven het soms voor bij ernstige pijn in de borsten die samenhangt met de menstruatiecyclus.
In sommige gevallen kan de arts het ook voorschrijven bij borstzwelling bij mannen en bij verminderde vruchtbaarheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Keuzekaart
De keuzekaart hieronder helpt u samen met uw arts te beslissen welke behandeling bij u past.
Behandeling met medicijnen tegen groei-eiwit bij borstkanker
Ongeveer 20 op de 100 vrouwen hebben kanker met veel groei-eiwit. Dit eiwit, het HER2-eiwit, zorgt ervoor dat de tumor snel blijft groeien.
Er zijn medicijnen die het groei-eiwit kunnen stoppen, zodat de tumor minder snel groeit. Bijvoorbeeld het medicijn trastuzumab.
De medicijnen kunnen bijwerkingen geven zoals ontstekingen, afvallen, diarree, misselijkheid en overgeven.
Een behandeling met deze medicijnen krijgt u meestal samen met chemotherapie en soms ook samen met antihormonen.
trastuzumab
Trastuzumab is een monoklonaal antilichaam. Dit is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy'). Het kan aan onderdelen van een kankercel vast gaan zitten en deze daardoor onschadelijk maken.
Artsen schrijven het voor bij bepaalde vormen van borstkanker en maagkanker.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wat is de beste behandeling voor mij tegen borstkanker?
Welke behandelingen voor u het beste zijn, beslist de arts samen met u. Het hangt onder meer af van:
- uw leeftijd
- of u in de overgang bent
- hoe groot de tumor in uw borst is en of de tumor is doorgegroeid
- het soort borstkanker, bijvoorbeeld: in de melkgangen of in het klierweefsel
- hoe agressief de tumor is
- of de tumor gevoelig is voor hormonen
- of er te veel groei-eiwit op de kankercellen zit
- of u erfelijke aanleg heeft voor borstkanker
- of er uitzaaiingen zijn naar de lymfklieren in de oksel, of verder het lichaam in
- uw eigen voorkeur en wensen, bijvoorbeeld voor een borstsparende operatie of een borstamputatie
- uw persoonlijke situatie, bijvoorbeeld of u een kinderwens heeft
Het eerste gesprek over uw behandeling krijgt u na alle onderzoeken. U krijgt ook rustig de tijd om thuis na te denken wat u zelf belangrijk vindt, en om dit te overleggen met uw arts. De arts maakt uiteindelijk samen met u een behandelplan. Daar staat in welke behandelingen het beste passen bij uw soort borstkanker en bij wat u zelf wilt.
Hoe kies ik mijn behandeling bij borstkanker?
Uw eigen wensen over uw behandeling zijn belangrijk wanneer u met uw arts het behandelplan maakt. Overleg alle opties met uw arts en maak afspraken over de bedenktijd. U hoeft niet direct te beslissen, maar u heeft tijd om er rustig thuis over na te denken. Ook kunt u altijd om meer informatie vragen of informatie zelf opzoeken, bijvoorbeeld op borstkanker.nl.
Een keuze die u bijvoorbeeld meestal zelf kan maken is of u na een borstamputatie direct een borstreconstructie wilt, of pas in een latere operatie. U kunt er ook voor kiezen om geen borstreconstructie te doen. Niet ieder ziekenhuis doet directe reconstructies. Doet uw ziekenhuis geen directe reconstructies, maar wilt u dit wel graag? Dan kunt u om een doorverwijzing vragen naar een ander ziekenhuis.
Het helpt als u iemand meeneemt naar het gesprek met de arts. Samen begrijpt en hoort u meer, en het is ook prettig als steun.
De arts bekijkt uw behandelplan na elk onderzoek en na elke behandeling opnieuw, en past het plan zo nodig aan. Heeft u bijvoorbeeld aanvullende onderzoeken gehad? Dan is er misschien nieuwe informatie en stelt uw arts het behandelplan hierop bij. Uw eigen situatie kan ook veranderen. Praat daarover met uw arts.
Het is altijd mogelijk om een andere arts ook om zijn mening over uw behandeling te vragen (een second opinion).
Meer informatie over borstkanker
Wilt u meer weten over borstkanker dan kunt u aanvullende betrouwbare informatie vinden op de website van:
Op de website van kanker.nl staat een overzicht van alle onderzoeken waar mensen met borstkanker aan mee kunnen doen.
Informatie over ziekenhuizen die borstkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
Op Zorgkaart Nederland kunt u ervaringen met zorgverleners vinden en zelf zorgverleners waarderen.
We hebben de informatie over borstkanker gemaakt met:
- de richtlijn voor huisartsen over borstkanker: NHG-Standaard Borstkanker.
- de richtlijn voor medisch specialisten over borstkanker.