In het kort
- Na een borstoperatie is vaak nog een behandeling nodig.
- Bijvoorbeeld bestraling, chemotherapie, antihormonen of medicijnen tegen groei-eiwitten.
- Zo’n nabehandeling vernietigt kankercellen die misschien nog in uw borst of in uw lichaam zijn achtergebleven, of voorkomt dat er opnieuw borstkanker ontstaat.
- Een nabehandeling maakt de kans dat de borstkanker terugkomt of uitzaait kleiner.
Welke behandelingen zijn mogelijk na een borstoperatie?
Na een borstoperatie kunnen er nog kankercellen zijn achtergebleven. Om die te vernietigen is bijna altijd nog een behandeling nodig. Bijvoorbeeld bestraling, chemotherapie, antihormonen of het blokkeren van groei-eiwitten. Zo'n behandeling maakt de kans kleiner dat de kanker terugkomt of uitzaait.
Hoe gaat bestraling na een borstoperatie?
Bij bestraling vernietigen röntgenstralen kankercellen die misschien nog zijn achtergebleven in uw borst. De bestraling verlaagt de kans op terugkeer van de tumor. De radiotherapeut spaart de gezonde cellen zoveel mogelijk. Toch heeft bestraling wel bijwerkingen, zoals bijvoorbeeld een kwetsbare huid of littekens.
Bestraling na een borstsparende operatie:
Na een borstsparende operatie wordt de borst bijna altijd bestraald. Meestal krijgt u dan 5 keer per week een bestraling en in totaal 16 tot 23 keer bestralingen. Dat betekent dat de bestraling dan ongeveer 3 tot 5 weken duurt. Eén bestraling zelf duurt een paar minuten.
Soms is maar 1 bestraling nodig die u dan al tijdens de operatie krijgt.
Bestraling na een borstamputatie
Na een borstamputatie is soms bestraling nodig. De wand van de borstkas wordt dan bestraald.
Bestraling na een borstamputatie kan nodig zijn, bijvoorbeeld:
- bij een hele grote tumor;
- als de tumor niet volledig verwijderd is.
Hoe gaat chemotherapie na een borstoperatie?
Chemotherapie gebeurt met medicijnen die kankercellen doden. Vaak bestaat een chemokuur uit een combinatie van verschillende medicijnen.
De medicijnen werken door het hele lichaam. Ook gezonde lichaamscellen kunnen beschadigen door chemotherapie. Daardoor wordt u waarschijnlijk kaal. Of het aantal witte en rode bloedcellen vermindert tijdelijk, waardoor u sneller infecties of bloedarmoede kunt krijgen.
Een chemokuur is een zware behandeling. Daarom bekijkt de arts vooraf of chemotherapie voor u zinvol kan zijn. Bespreek met uw arts de voor-en nadelen en blijvende gevolgen van de chemotherapie.
Of chemotherapie voor u zinvol is, hangt bijvoorbeeld af van:
- uw leeftijd
- hoe groot de tumor is
- in welk stadium de kanker is
Meestal begint u een paar weken na de operatie met de chemotherapie. Vaak krijgt u de medicijnen via een infuus in een ader. Dit duurt enkele uren. Daarna volgt een pauze van meestal enkele weken. In deze tijd kunnen de gezonde cellen zich zo veel mogelijk herstellen. In totaal krijgt u meestal zo’n 6 tot 8 chemokuren.
Hoe gaat behandeling met antihormonen na een borstoperatie?
Sommige tumoren groeien beter als het hormoon oestrogeen in het bloed zit. Bij dit soort tumoren is het belangrijk om de oestrogenen uit te schakelen of zoveel mogelijk tegen te werken. Dat kan met medicijnen die ‘antihormonen’ heten.
Er zijn verschillende antihormonen:
- Antihormonen die ervoor zorgen dat de eierstokken geen oestrogeen meer maken.
- Antihormonen die er (na de overgang) voor zorgen dat er het vetweefsel minder oestrogeen maakt.
- Antihormonen die de weg naar de tumor blokkeren. Hierdoor kan er geen oestrogeen meer bij de tumor komen.
Voorbeelden van antihormonen zijn: tamoxifen, anastrozol of letrozol.
Antihormonen kunnen overgangsklachten geven, zoals opvliegers, nachtelijke transpiratie, vaginale droogheid en gewrichtsklachten. Vraag uw oncoloog wat u hieraan zou kunnen doen.
Vooral aan het begin van een behandeling met tamoxifen kan soms trombose ontstaan. Dit gebeurt bij 1 op de 10 vrouwen.
Of u hormoontherapie krijgt hangt onder andere af van uw leeftijd en uw menstruatie.
De antihormoonbehandeling begint meestal wanneer de operatie, de chemotherapie en de bestraling klaar zijn. Meestal duurt een behandeling met antihormonen 7 tot 10 jaar. Het is belangrijk om deze therapie een aantal jaren te volgen om het risico op terugkeer van de tumor te verkleinen.
anastrozol
Anastrozol is een aromatase-remmer. Het vermindert de hoeveelheid oestrogeenhormoon in de eierstokken, vetweefsel, lever en in borstkankergezwellen.
Artsen schrijven anastrozol voor bij borstkanker die gevoelig is voor oestrogeenhormonen. Verder bij kanker van de eierstokken en een te vroege puberteit bij jongens.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.letrozol
Letrozol remt het enzym aromatase. Hierdoor maakt uw lichaam minder oestrogeen (vrouwelijk geslachtshormoon) aan. Op die manier verlaagt letrozol de hoeveelheid oestrogeen in de eierstokken, vetweefsel, lever en in borstkankergezwellen.
Artsen schrijven letrozol voor bij borstkanker dat gevoelig is voor hormonen.
Artsen schrijven het soms voor bij verminderde vruchtbaarheid. Letrozol verlaagt de hoeveelheid oestrogeen. Hierdoor maakt het lichaam meer hormonen aan die voor de eirijping en eisprong zorgen.
Verder schrijven artsen het soms voor bij jongens die te vroeg in de puberteit komen (pubertas preacox), en bij jongens in de pubertijd om meer te groeien.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.tamoxifen
Tamoxifen is een anti-oestrogeen. Dat wil zeggen dat het de werking van het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen tegengaat.
Artsen schrijven het voor bij een bepaald type borstkanker, namelijk die gevoelig is voor hormonen. Artsen schrijven het soms voor bij ernstige pijn in de borsten die samenhangt met de menstruatiecyclus.
In sommige gevallen kan de arts het ook voorschrijven bij borstzwelling bij mannen en bij verminderde vruchtbaarheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het blokkeren van groei-eiwitten na de operatie?
Ongeveer 20 van de 100 vrouwen hebben borstkanker met veel groei-eiwit. Dit eiwit heet het HER2-eiwit. Het zorgt ervoor dat borstkanker snel groeit.
Er zijn medicijnen, zoals trastuzumab, die het groei-eiwit kunnen stoppen. De kanker groeit dan minder snel.
De medicijnen kunnen bijwerkingen geven zoals ontstekingen, afvallen, diarree, misselijkheid en overgeven.
Een behandeling met deze medicijnen krijgt u meestal in combinatie met chemotherapie en soms ook met antihormonen.
trastuzumab
Trastuzumab is een monoklonaal antilichaam. Dit is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy'). Het kan aan onderdelen van een kankercel vast gaan zitten en deze daardoor onschadelijk maken.
Artsen schrijven het voor bij bepaalde vormen van borstkanker en maagkanker.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Adviezen bij de behandeling van borstkanker
Het is belangrijk dat u goede informatie heeft voordat u beslist voor welke behandelingen u kiest. Bespreek uw persoonlijke situatie ook goed met uw arts, en stel uw arts alle vragen die u heeft, bijvoorbeeld over de bijwerkingen van de verschillende behandelingen.
Alle behandelingen vragen waarschijnlijk veel van u, zowel lichamelijk als geestelijk. Om de zware behandelingen zo goed mogelijk te doorstaan, helpt het als u fit blijft. Gezond eten en proberen te bewegen, zoals wandelen, fietsen of zwemmen, helpen u daarbij.
Soms kan het helpen om met een psycholoog of maatschappelijk werker te praten. Wanneer het psychisch goed met u gaat, kunt u de behandelingen en het dagelijkse leven beter aan.
Bespreek ook met uw (huis)arts hoe het met u gaat. Uw arts kan u eventueel ook doorverwijzen naar bijvoorbeeld een oefentherapeut, voedingsdeskundige of psycholoog.
Sommige ziekenhuizen hebben revalidatieprogramma’s voor mensen met kanker. Daar kunt u ook tijdens uw behandeling al aan meedoen om uw conditie goed te houden.
Ook uw naasten kunnen zorg en ondersteuning krijgen.
De mammacare-verpleegkundige kan u en uw naaste ook adviezen geven en informeren over allerlei hulpprogramma’s.
Hoe gaat het verder na de behandelingen van borstkanker?
Na een behandeling voor borstkanker blijft u in de meeste gevallen minstens 5 jaar onder controle bij de specialist in het ziekenhuis. Daarnaast is het belangrijk dat u uw borsten en uw lichaam goed kent. Dan merkt u zelf snel een verandering op. Bent u ongerust over een verandering in uw borst of tepel? Ga dan naar uw arts.
Voor u persoonlijk kunnen uw kansen anders zijn. Wat u voor uzelf mag verwachten, kunt u het beste met uw behandelend arts bespreken. Uw eigen kans hangt onder andere af van uw leeftijd, van de soort borstkanker en of de borstkanker is uitgezaaid.
Van de 100 vrouwen die behandeld worden om de borstkanker helemaal te genezen zijn er 5 bij wie borstkanker terugkomt binnen 5 jaar. Ook dan is behandeling weer mogelijk.
Na de behandeling kunt u een aantal klachten houden, zoals lymfoedeem, vermoeidheid, overgangsklachten, zwaarder worden, psychische klachten of problemen met seksualiteit.
Wanneer contact opnemen na een borstkankeroperatie?
Neem na de operatie contact op met uw arts of met uw contactpersoon in uw ziekenhuis:
- als uw borst pijnlijk en rood is;
- als er vocht, bloed of pus uit de operatiewond komt;
- als u koorts heeft.
Meer informatie over borstkanker
Wilt u meer weten over borstkanker dan kunt u aanvullende betrouwbare informatie vinden op de website van:
Op de website van kanker.nl staat een overzicht van alle onderzoeken waar mensen met borstkanker aan mee kunnen doen.
Informatie over ziekenhuizen die borstkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
Op Zorgkaart Nederland kunt u ervaringen met zorgverleners vinden en zelf zorgverleners waarderen.
We hebben de informatie over borstkanker gemaakt met:
- de richtlijn voor huisartsen over borstkanker: NHG-Standaard Borstkanker.
- de richtlijn voor medisch specialisten over borstkanker.