In het kort
- Borstkanker zaait meestal uit in botten, lever, longen of hersenen. Het vaakst in de botten.
- Mogelijke klachten bij uitzaaiingen zijn: botpijn, misselijkheid, hoofdpijn, benauwdheid en vermoeidheid.
- Bij uitzaaiingen zijn er behandelingen mogelijk die uw leven verlengen en klachten verminderen, bijvoorbeeld bestraling tegen pijn.
Wat is uitgezaaide borstkanker?
Ongeveer 20 op de 100 vrouwen met borstkanker krijgen uitzaaiingen. Losgelaten kankercellen komen dan via de lymfevaten of het bloed op een andere plek in het lichaam terecht en groeien daar verder. Op die plek ontstaat dan ook een tumor. Deze tumor is dan een uitzaaiing van de borsttumor.
Uitzaaiingen bij borstkanker ontstaan het vaakst in de botten, en ook in de longen, lever, hersenen en lymfklieren.
Wat zijn de klachten van uitgezaaide borstkanker?
Welke klachten u krijgt hangt af van de plek van de uitzaaiing en hoe groot de uitzaaiing is.
U kunt bijvoorbeeld de volgende klachten krijgen:
- Bij uitzaaiingen in de botten, bijvoorbeeld:
- pijn in de rug of in de nek;
- pijn bij lopen of zitten;
- pijn bij het borstbeen of pijn bij de ribben;
- het gevoel in uw armen of benen verandert (tintelingen, dof gevoel, gevoelloosheid).
- Bij uitzaaiingen in de lever, bijvoorbeeld:
- misselijkheid of pijn in de bovenbuik;
- minder zin om te eten;
- een gele huid;
- jeuk.
- Bij uitzaaiingen in de longen, bijvoorbeeld:
- kortademigheid;
- voortdurend hoesten of kuchen.
- Bij uitzaaiingen in de hersenen, bijvoorbeeld:
- hoofdpijn;
- misselijkheid en braken;
- minder goed kunnen zien;
- een beroerte.
Bij uitgezaaide borstkanker kunt u ook last van vermoeidheid hebben.
Hoe weet ik of ik uitgezaaide borstkanker heb?
De meeste uitzaaiingen worden ontdekt doordat u er klachten van krijgt. Meestal zoekt de arts niet actief naar uitzaaiingen met aanvullende onderzoeken. Dat komt omdat deze onderzoeken uitzaaiingen vaak pas in een laat stadium zichtbaar maken, als de uitzaaiingen al een halve tot een hele centimeter groot zijn. Dan heeft u meestal ook klachten.
Nadat uw behandeling klaar is, krijgt u wel regelmatig controles van het gebied waar de kanker zat. Bij deze controles kijkt de arts of een verpleegkundig specialist of de kanker op dezelfde plek terugkeert. Is de kanker terug op dezelfde plek? Dan doet de arts ook aanvullend onderzoek om te kijken of u uitzaaiingen heeft in andere organen.
Ongeveer 3 op de 10 mensen hebben dan ook uitzaaiingen elders in het lichaam. Is de kanker alleen terug op dezelfde plek en niet elders in uw lichaam? Dan is de kanker goed te behandelen met kans op genezing.
Welke behandelingen zijn er bij uitzaaiing van borstkanker?
Als er eenmaal uitzaaiingen zijn, dan is er helaas geen behandeling die u nog helemaal geneest. Er zijn wel behandelingen die de groei van kanker en de verspreiding van de kanker remmen. Door zo’n behandeling leeft u waarschijnlijk langer en heeft u minder last van klachten zoals pijn.
Mogelijke behandelingen bij uitzaaiingen zijn:
- Bestraling:
De bestraling vermindert de (klachten van) uitzaaiingen. Bijvoorbeeld bij:- uitzaaiingen in het bot
- uitzaaiingen in de hersenen
- Een operatie:
Een operatie gebeurt alleen in bijzondere gevallen, als een uitzaaiing veel last of een gevaar oplevert. Bijvoorbeeld om een bot met een uitzaaiing te verstevigen door er een pen in te zetten.
- Antihormonen:
Is de tumor gevoelig voor hormonen? Dan krijgt u waarschijnlijk antihormonen, omdat dit minder bijwerkingen heeft dan bijvoorbeeld chemotherapie.
- Chemotherapie:
Vooral als anti-hormonen niet werken, of als de ziekte heel snel groeit.
Het is belangrijk voor uw kwaliteit van leven dat u niet zoveel bijwerkingen van de chemotherapie krijgt. De arts gebruikt dus lichtere middelen en lagere doseringen dan bij ‘genezende’ chemotherapie.
- Medicijnen die groei-eiwit blokkeren:
Zit er veel groei-eiwit op de tumorcellen? Dan kan bijvoorbeeld het medicijn trastuzumab de groei van de kankercellen afremmen. Naast trastuzumab krijgt u ook vaak antihormonen of chemotherapie.
Er zijn veel onderzoeken naar nieuwe behandelingen bij uitgezaaide borstkanker. U kunt uw arts hiernaar vragen of erover lezen, bijvoorbeeld op borstkanker.nl.
trastuzumab
Trastuzumab is een monoklonaal antilichaam. Dit is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy'). Het kan aan onderdelen van een kankercel vast gaan zitten en deze daardoor onschadelijk maken.
Artsen schrijven het voor bij bepaalde vormen van borstkanker en maagkanker.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Pijnbehandeling bij uitgezaaide borstkanker
Heeft u pijn? Dan zijn er verschillende mogelijkheden om uw pijn te bestrijden:
- Pijnstillers:
Vaak helpen gewone pijnstillers, zoals paracetamol. Bij meer pijn is morfine vaak nodig. - Bestraling:
Bestraling van uitzaaiingen in botten kan botpijn verminderen - Het inspuiten van een radioactieve stof:
De straling doodt de zenuwuiteinden, waardoor pijn verdwijnt. De pijn vermindert 10 tot 20 dagen na de injectie. Het werkt een aantal maanden. Daarna kunt u de behandeling nog een keer krijgen. - Radiofrequente therapie:
Hierbij krijgt een zenuw in het pijnlijke gebied een korte elektrische puls. Hierdoor neemt de pijn af. Deze behandeling gebeurt onder lokale verdoving. Soms neemt de pijn eerst toe en zijn er eerst extra pijnstillers nodig. Na 6 weken is de werking het beste en heeft u het minste pijn.
morfine
Morfine is een sterke pijnstiller. Het hoort bij een groep stoffen genaamd opiaten. Deze stoffen lijken allemaal op morfine.
Artsen schrijven het voor bij plotselinge ernstige pijn, zoals pijn na een operatie, ernstige verwonding, pijn na een hartinfarct of koliekpijn. Ook bij langdurige hevige pijn, zoals pijn bij kanker.
Artsen schrijven het ook voor bij ernstige benauwdheid door een hart dat minder goed pompt (hartfalen) en bij zorg voor mensen die niet meer beter worden (palliatieve zorg).
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.paracetamol
Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.
Het is te gebruiken bij verschillende soorten pijn zoals, hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking, middenoorontsteking, oorpijn door gehoorgangontsteking, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het verder bij uitgezaaide borstkanker?
Er komt een moment waarop u niet meer beter kunt worden. Uw arts kan nog wel heel veel voor u doen. Hij kan ervoor zorgen dat u minder pijn of andere ongemakken heeft. Dit heet palliatieve zorg. Alle behandelingen zijn erop gericht om het u zo aangenaam mogelijk te maken en te voorkomen dat u lijdt.
Meer informatie over borstkanker
Wilt u meer weten over borstkanker dan kunt u aanvullende betrouwbare informatie vinden op de website van:
Op de website van kanker.nl staat een overzicht van alle onderzoeken waar mensen met borstkanker aan mee kunnen doen.
Informatie over ziekenhuizen die borstkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
Op Zorgkaart Nederland kunt u ervaringen met zorgverleners vinden en zelf zorgverleners waarderen.
We hebben de informatie over borstkanker gemaakt met:
- de richtlijn voor huisartsen over borstkanker: NHG-Standaard Borstkanker.
- de richtlijn voor medisch specialisten over borstkanker.