In het kort
- Een melanoom met uitzaaiingen naar de lymfeklieren heet een melanoom stadium 3.
- Bij uitzaaiingen alleen in de schildwachtklieren: u krijgt meestal een behandeling met medicijnen.
- Bij uitzaaiingen in andere lymfeklieren: u krijgt een operatie. De arts haalt alle lymfeklieren weg in de buurt van uw beschadigde lymfeklier.
- Deze operatie kan lymfoedeem geven. Dat is lymfevocht dat niet goed meer weg kan.
- Hierdoor kan uw arm of been dik worden, met klachten als pijn en minder gevoel.
Wat is een uitzaaiing van een melanoom in een lymfeklier?
Als kankercellen naar andere delen van het lichaam gaan, heet dit een uitzaaiing. Een uitzaaiing van een melanoom kan via de lymfevaten en/of bloedvaten gaan. Via de lymfevaten komen de kankercellen in de lymfeklieren.
Van een uitzaaiing in een lymfeklier merkt u in het begin niets. Het duurt maanden tot jaren voordat de lymfeklier zo groot is dat u deze kunt voelen. U voelt dan een stevig bolletje onder de huid van ongeveer 1 tot 2 centimeter groot.
Meestal worden de eerste uitzaaiingen in de lymfeklieren gevonden:
- bij een onderzoek van de schildwachtklieren.
- of als een lymfeklier vergroot is.
Onderzoek van uitzaaiingen van een melanoom
U heeft uitzaaiingen in 1 of meer lymfeklieren. Dan krijgt u ook nog een onderzoek naar uitzaaiingen in organen, zoals de longen, lever en hersenen. Dit gebeurt met een CT-scan of PET-CT-scan. Vaak krijgt u ook een MRI om uw hersenen te controleren.
Als er uitzaaiingen in de lymfeklieren worden gevonden maar niet in andere organen, dan heeft u melanoom stadium 3.
Als er ook uitzaaiingen in andere organen zijn, dan heeft u melanoom stadium 4.
Behandeling van uitzaaiingen in lymfeklieren
Bij uitzaaiingen alleen in de schildwachtklieren
U krijgt meestal een behandeling met medicijnen (dit heet adjuvante therapie). Deze behandeling maakt de kans kleiner dat de ziekte terugkomt of verder uitzaait. U krijgt dan medicijnen via een infuus of als pil. De behandeling heeft voordelen maar ook nadelen. Zoals bijwerkingen, die soms ernstig kunnen zijn.
De behandeling met medicijnen bestaat uit:
- Doelgerichte therapie
Doelgerichte therapie is een behandeling met pillen die kankercellen doden. Ze remmen de celdeling van de kankercellen die misschien nog in uw lichaam zitten. - Immuuntherapie
Immuuntherapie is een behandeling met een infuus dat uw eigen afweer versterkt. Uw eigen afweer kan daardoor de kankercellen die misschien nog in uw lichaam zitten beter doden.
De behandeling met medicijnen duurt meestal 1 jaar. In sommige gevallen moet u eerder stoppen:
- als u de bijwerkingen te ernstig zijn bij u
- als er toch nieuwe uitzaaiingen komen
Bij uitzaaiingen in andere lymfeklieren
Zijn er uitzaaiingen in andere lymfeklieren gevonden? Maar niet in uw organen, zoals de longen, lever en hersenen? Dan zal de arts alle lymfeklieren in de buurt weghalen met een operatie. Dit heet een lymfeklier-dissectie.
Na deze operatie krijgt ongeveer de helft van de mensen later toch weer uitzaaiingen in andere lymfeklieren of organen. Daarom gaat u na de operatie regelmatig naar het ziekenhuis voor een controle.
De arts bespreekt ook met u of een behandeling met medicijnen (adjuvante therapie) nuttig kan zijn voor u.
Welke klachten kan ik krijgen bij een behandeling van uitzaaiingen in de lymfeklieren?
Klachten door behandeling met medicijnen (adjuvante therapie)
U kunt last krijgen van bijwerkingen zoals:
- koorts
- hoofdpijn
- moe zijn
- misselijk zijn en overgeven
- rillen zonder het koud te hebben
- diarree
- pijn in uw gewrichten
- jeuk of rode plekken
Sommige bijwerkingen zijn mild, andere zijn ernstig.
Heel soms gaan de bijwerkingen niet meer weg (ze worden chronisch).
- Bij immuuntherapie
Ongeveer 15 van de 100 mensen krijgen last van ernstige of meer bijwerkingen. Heel soms gaan ze niet meer weg. - Bij doelgerichte therapie
Ongeveer 40 van de 100 mensen krijgen last van ernstige of meer bijwerkingen. Deze gaan bijna altijd snel weer weg. Meestal een paar dagen nadat u gestopt bent met de behandeling.
Klachten na weghalen lymfeklieren
Weghalen van lymfeklieren geeft soms wondproblemen, zoals wondvocht en ontstekingen. Bijna de helft van de mensen heeft hier last van. Deze klachten zijn een paar weken na de operatie meestal weer weg.
Lymfeklieren zorgen ervoor dat vocht en afvalstoffen uit uw lichaam gaan. Na het weghalen van de lymfeklieren in de lies, oksel of de hals kan het vocht niet meer goed weg uit uw arm of been. Dit heet lymfoedeem. 20 tot 30 van de 100 mensen krijgen hier last van. Zij houden deze klachten voor de rest van uw leven.
Door lymfoedeem kan uw arm of been dik worden. U kunt hierbij de volgende klachten krijgen:
- U kunt uw arm of been moeilijker bewegen.
- U heeft minder kracht in uw arm of been.
- U heeft minder gevoel in uw arm of been.
- Uw arm of been doet pijn.
- U krijgt makkelijker ontstekingen in uw arm of been.
Wat is er mogelijk bij bijwerkingen?
Bij bijwerkingen van een behandeling met medicijnen
Bel meteen het melanoom-ziekenhuis als u bijwerkingen heeft van de medicijnen. U krijgt dan misschien minder of andere medicijnen.
Bij bijwerkingen als uw lymfeklieren zijn weggehaald
- Wondvocht en ontstekingen: Bel meteen het ziekenhuis dat u heeft geopereerd als:
- u koorts heeft (hoger dan 38 graden)
- u gaat rillen
- uw wond rood of dik wordt
- u zich ziek voelt
- Lymfoedeem: De behandeling verschilt bij mensen met meer of minder last van lymfoedeem. Bijvoorbeeld een steunkous of speciale oedeem-therapie kan de klachten minder maken.
Controles bij uitzaaiingen in de lymfeklieren
Controles bij een behandeling met medicijnen
U krijgt elke 3 tot 4 maanden een controle. De arts controleert met een CT-scan of een PET-CT-scan of er geen nieuwe uitzaaiingen zijn ontstaan. Vaak krijgt u ook een MRI om uw hersenen te controleren.
Controles als uw lymfeklieren zijn weggehaald
Na het weghalen van lymfeklieren vertelt uw arts waar u zelf op kunt letten. U komt ook regelmatig voor een controle naar het ziekenhuis. De eerste 2 jaar 3 keer tot 4 keer per jaar, daarna minder vaak.
Tijdens de controle kijkt de arts naar:
- het litteken en het gebied eromheen
- uw andere lymfeklieren
- de hele huid
Ziet alles er goed uit, dan maakt u met de arts een afspraak voor de volgende controle.
Vindt de arts wel iets? Dan bespreekt hij of zij of u nog meer onderzoeken krijgt.
Er kan ook een melanoom komen op een andere plek op uw lichaam. Daarom onderzoekt de arts tijdens de controle uw hele huid.
Hoe gaat het verder bij uitzaaiingen in de lymfeklieren?
De kans om beter te worden is anders bij elk stadium van een melanoom.
Ongeveer 70 van de 100 mensen met melanoom stadium 3 leven nog na 5 jaar.
Meer informatie over melanoom
- Voor meer informatie kijkt u bij Stichting Melanoom.
- Voor contact met mensen die een melanoom hebben kunt u terecht op het Melanoomforum.
- Informatie over ziekenhuizen die huidkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
- Wat andere mensen vinden van een ziekenhuis of arts: Zorgkaart Nederland.
We hebben deze informatie gemaakt met: