In het kort
- De schildwachtklieren zijn de lymfeklieren die het dichtst bij een melanoom zitten. In deze klieren zijn uitzaaiingen meestal als eerste te zien.
- De chirurg haalt de klieren weg en onderzoekt ze op uitzaaiingen.
- Zo kan de arts beter bepalen in welk stadium het melanoom is. Dit geeft informatie over de kans op uitzaaiingen in andere klieren en in de rest van uw lichaam.
- Als er uitzaaiingen zitten in de schildwachtklieren, dan zal de arts de klieren in de buurt regelmatig controleren. U krijgt daarnaast meestal nog medicijnen.
- Lymfeklieren weghalen geeft soms wondproblemen, zoals wondvocht en ontstekingen.
- 1 van de 100 mensen krijgt na een onderzoek van de schildwachtklieren last van vocht in een arm of been dat niet meer weggaat. Dit heet lymfoedeem.
Wat zijn schildwachtklieren?
De schildwachtklieren zijn de lymfeklieren die het dichtst bij een melanoom zitten. Zij vangen als eerste het lymfevocht uit een melanoom op.
Zitten er in het lymfevocht kankercellen? Dan is dat vaak als eerste te zien in de schildwachtklieren. Dat zijn uitzaaiingen.
Een ander woord voor schildwachtklier is poortwachterklier.
Wanneer krijg ik een onderzoek van de schildwachtklier?
U krijgt het advies de schildwachtklier te laten onderzoeken als uw melanoom:
- dikker is dan 0,8 millimeter.
- dunner is dan 0,8 millimeter, maar wel zweertjes heeft (dit zijn een soort wondjes).
Onderzoek van de schildwachtklieren
Eerst onderzoekt de arts waar de schildwachtklieren bij u zitten. Dat gebeurt zo:
- De arts spuit een radioactieve vloeistof in uw huid, op de plek van het weggesneden melanoom.
- De vloeistof gaat via lymfevaten naar de lymfeklieren die het dichtst bij zijn.
- Na 15 tot 20 minuten kan de arts met een scan zien waar de schildwachtklieren zitten.
- Na 2 uur krijgt u nog zo’n scan.
Gemiddeld vindt de arts 2 schildwachtklieren. Deze worden met een kleine operatie verwijderd. De arts gebruikt een apparaatje dat meet waar de radioactieve vloeistof zit.
Een arts (patholoog) onderzoekt deze klieren op uitzaaiingen.
-
Zijn er uitzaaiingen in de schildwachtklieren?
Dan is de kans ongeveer 1 op 5 dat u ook uitzaaiingen heeft in andere lymfeklieren. De uitzaaiingen kunnen verder uw lichaam in gaan. -
Zijn er geen uitzaaiingen in de schildwachtklieren?
Dan is de kans op uitzaaiingen in de andere lymfeklieren of in de rest van uw lichaam heel klein.
Wat zijn de voordelen van een onderzoek van de schildwachtklieren?
Als u kiest voor onderzoek van de schildwachtklieren:
- kan uw arts u meer vertellen over uw kans op uitzaaiingen nu en in de toekomst.
- kan de arts beter bepalen in welk stadium het melanoom is. Alleen als er inderdaad uitzaaiingen in de schildwachtklier zitten, heeft u stadium 3 of 4.
- weet u welke behandelingen geschikt zijn voor u.
Wat zijn de nadelen van een onderzoek van de schildwachtklieren?
Weghalen van lymfeklieren geeft soms wondproblemen, zoals wondvocht en ontstekingen. 5 van de 100 mensen krijgen daar last van.
1 van de 100 mensen krijgen na een onderzoek van de schildwachtklieren last van vocht in een arm of been. Dit heet lymfoedeem. Het lymfevocht kan niet goed meer weg. Daardoor kan een arm of been dik worden. U houdt dit voor de rest van uw leven.
U kunt hierbij de volgende klachten krijgen:
- U kunt uw arm of been moeilijker bewegen.
- U heeft minder kracht in uw arm of been.
- U heeft minder gevoel aan uw arm of been.
- Uw arm of been doet pijn.
- U krijgt makkelijker ontstekingen in een arm of been.
Controles na een onderzoek van de schildwachtklieren
U krijgt van de arts advies hoe u uw huid zelf moet controleren.
Zijn er uitzaaiingen in de schildwachtklieren?
Dan krijgt u regelmatig controles. De eerste 2 jaar 3 keer tot 4 keer per jaar, daarna minder vaak.
U krijgt daarnaast meestal een behandeling met medicijnen (dit heet adjuvante therapie). Lees meer over deze behandeling bij Ik heb uitzaaiingen van een melanoom in mijn lymfeklieren.
Zijn er geen uitzaaiingen in de schildwachtklieren?
Dan krijgt u ook controles, maar dat hoeft minder vaak.
Tijdens de controles kijkt de arts naar:
- het litteken en het gebied eromheen
- uw lymfeklieren
- uw hele huid
Meestal zijn de eerste uitzaaiingen te zien in de andere lymfeklieren. Daarom kijkt en voelt de arts bij de controles vooral daarnaar.
Ziet alles er goed uit, dan maakt u met de arts een afspraak voor de volgende controle.
Vindt de arts wel iets in andere lymfeklieren? Dan raadt hij of zij aan om cellen uit die lymfeklier op te zuigen (dit heet een punctie). Deze cellen worden onderzocht. Als er kankercellen in zitten, dan krijgt u verschillende scans van uw lichaam.
- Bij uitzaaiingen in andere lymfeklieren, dan raadt uw arts aan om uw lymfeklieren te laten weghalen met een operatie.
- Bij uitzaaiingen in andere organen, dan bespreekt uw arts met u welke andere behandelingen er zijn.
Er kan ook een melanoom komen op een andere plek op uw lichaam. Daarom onderzoekt de arts tijdens de controle uw hele huid.
Hoe gaat het verder na een onderzoek van de schildwachtklieren?
De kans om beter te worden is anders bij elk stadium van een melanoom.
Van de mensen met een uitzaaiing in de schildwachtklier leeft ongeveer 60 van de 100 mensen nog na 3 jaar.
Meer informatie over melanoom
- Voor meer informatie kijkt u bij Stichting Melanoom.
- Voor contact met mensen die een melanoom hebben kunt u terecht op het Melanoomforum.
- Informatie over ziekenhuizen die huidkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
We hebben deze tekst gemaakt met de richtlijn Melanoom.