Ik slaap slecht. Wat kan het zijn?

Slecht slapen kan door allerlei dingen komen.

Begin van slecht slapen

Slecht slapen kan beginnen door iets wat stress geeft. Bijvoorbeeld:

• problemen in je relatie
• problemen in je gezin
• zorgen over geld
• problemen op je werk

Of je hebt last van iets wat je voelt, waardoor je niet goed in slaap valt of wakker wordt. Zoals pijn, jeuk, hoesten, 's nachts moeten plassen, oorsuizen, maagzuur, opvliegers of kramp in je kuiten.

Als de oorzaak weg is, gaan je slaapproblemen vaak ook weer over.

Slecht blijven slapen

Soms blijven de problemen met slapen toch. Bijvoorbeeld hierdoor:

• Je bent steeds moe. Daardoor heb je meer last van stress, angst en zorgen. Zo slaap je nog minder goed.
• Je gaat vroeg naar bed en je slaapt langer uit. Of je slaapt overdag. Dat lijkt heel logisch. Je wilt de slaap inhalen die je mist. Toch zorgen deze dingen ervoor dat je steeds slechter gaat slapen.
• Door langer of vaker in bed te liggen, val je steeds moeilijker in slaap. En wordt de kwaliteit van je slaap minder goed. Je slaapt minder diep, je wordt sneller wakker en je ligt langer wakker.
• Je hersenen kunnen je bed zelfs gaan koppelen aan wakker liggen. Je bed is dan geen fijne plek meer. Daardoor ga je nog slechter slapen.

Dingen waardoor slecht slapen kan beginnen en blijven:

Te veel stress in je lichaam
Te veel stress in je lichaam kan komen doordat je overdag weinig ontspant. Of 's avonds weinig ontspant of te veel doet. Zoals zwaar sporten of autorijden.

Geen vast slaapritme
Als je slaapritme in de war is, slaap je slechter. Je slaapritme kan door deze dingen in de war zijn:

• steeds op verschillende tijden naar bed gaan en opstaan
• te vroeg naar bed gaan, te laat opstaan of overdag slapen
• te weinig doen en bewegen overdag
  Je lichaam en geest zijn dan 's avonds niet moe genoeg.
• te weinig daglicht in je ogen
  Daglicht in je ogen zorgt dat je lichaam de stof melatonine maakt. Door te weinig daglicht maak je te weinig melatonine.
• te veel licht in de avond, bijvoorbeeld door op een scherm kijken, zoals je telefoon, tv, tablet of laptop
• melatonine-pillen
  Deze pillen kunnen je slaapritme in de war maken. Ze helpen niet om beter te slapen.
• 's nachts werken
• vaak ver vliegen, bijvoorbeeld voor je werk

Middelen die slecht zijn voor je slaap
Deze middelen zijn slecht voor je slaap:

• cafeïne
  Dit is een stof die energie geeft. Cafeïne zit in koffie, zwarte en groene thee, ijsthee, cola, energiedrank en chocolade.
  1 of 2 koppen koffie zorgt al voor een slechtere kwaliteit van je slaap. Ook als je de koffie 6 uur voor je gaat slapen drinkt.
• nicotine
  Nicotine geeft energie. Het zorgt ervoor dat het langer duurt voor je slaapt. En je slaapt korter.
• alcohol
  Je slaapt sneller, maar je slaap is minder goed. Je wordt 's nachts vaker wakker en rust dus minder goed uit.
• wiet of hasj (cannabis)
  Je slaapt sneller, maar je slaap is minder goed. Je wordt 's nachts vaker wakker en rust dus minder goed uit.

Als je stopt met roken, alcohol of cannabis, slaap je soms ook een tijd minder goed. Dat gaat vanzelf over.

Psychische klachten of ziektes
Als je last hebt van psychische klachten, slaap je vaak slechter. Bijvoorbeeld bij angst of depressie.

Heel soms komt slecht slapen door een slaapziekte, zoals:

• slaap-apneu: je stopt vaak met ademen in je slaap. Overdag ben je heel slaperig.
• narcolepsie: overdag val je steeds in slaap, ook als je bezig bent. Bij heftige emoties kunnen je spieren opeens slap worden.
• vertraagde-slaapfase-syndroom: je valt altijd pas laat in slaap en je bent 's ochtends altijd erg slaperig. Het lukt niet om je slaapritme te veranderen.
• rusteloze benen: in de avond en nacht moet je steeds je benen bewegen.