In het kort
- Vaak krijg je na een borst-operatie nog een behandeling.
- Bijvoorbeeld bestraling, chemotherapie, medicijnen met anti-hormonen of medicijnen tegen groei-eiwitten.
- Dit is bedoeld om de rest van de kanker weg te halen.
- De behandeling kan er ook voor zorgen dat de borstkanker niet terugkomt. Of niet naar andere delen van je lichaam gaat (uitzaaiingen).
Wat kun je zelf doen na een borst-operatie?
De behandelingen voor borstkanker kunnen zwaar zijn. Het helpt als je fit blijft. Dan is de kans kleiner dat je problemen krijgt tijdens en na de behandeling.
- Rook je? Stop daar dan mee.
Als je rookt, heb je een grotere kans op problemen na de operatie. Zoals een bloeding of een prop in een bloedvat (trombose). - Beweeg genoeg.
Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen of zwemmen. Vind je het moeilijk om genoeg te bewegen? Een fysiotherapeut kan je hierbij helpen. - Eet gezond. Een diëtist kan je hierbij helpen.
In veel ziekenhuizen kun je hierbij hulp krijgen. Praat erover met je arts of verpleegkundige.
Wanneer krijg je bestraling na een borst-operatie?
Bestraling maakt kankercellen dood die misschien nog in de borst zitten. Daardoor heb je minder kans dat de kanker terugkomt.
Bestraling na een borst-sparende operatie
Na een borst-sparende operatie krijg je bijna altijd bestraling. Meestal 5 keer per week, en dat 3 tot 6 weken achter elkaar. Een bestraling zelf duurt een paar minuten.
Soms krijg je tijdens de operatie een bestraling.
Bestraling na een borst-amputatie
Soms krijg je ook bestraling na een borst-amputatie. De arts bestraalt dan je borstkas.
Dat kan nodig zijn bij deze dingen:
- De kanker was heel groot.
- De arts kon de kanker niet helemaal wegsnijden.
Bijwerkingen van bestraling
Bestraling heeft bijwerkingen, zoals een dunne huid of littekens.
Wanneer krijg je chemotherapie na een borst-operatie?
Bij chemotherapie krijg je medicijnen die kankercellen doodmaken. Vaak krijg je een combinatie van verschillende medicijnen.
Chemotherapie is een zware behandeling. Daarom bekijkt de arts van tevoren of chemotherapie jou kan helpen. Dat hangt bijvoorbeeld af van deze dingen:
- Hoe oud je bent.
- Hoe groot de tumor is.
- In welk stadium de kanker is.
- Hoe gezond je verder bent.
Meestal begin je een paar weken na de operatie met de chemotherapie. Vaak krijg je de medicijnen via een slangetje in een bloedvat (infuus). Dit infuus blijft een paar uur zitten. Daarna volgt een pauze van een paar weken. In die tijd kunnen gezonde cellen zich zoveel mogelijk herstellen. In totaal krijg je meestal ongeveer 7 chemokuren.
Bijwerkingen van chemotherapie
De medicijnen werken door het hele lichaam. Ook gezonde cellen in je lichaam kunnen kapotgaan door chemotherapie. Daardoor kun je bijvoorbeeld kaal worden. Of je wordt sneller verkouden of krijgt griep. Of bloedarmoede.
Bespreek met je arts de voordelen en nadelen van de chemotherapie.
Wanneer krijg je medicijnen met anti-hormonen na een borst-operatie?
Sommige kanker groeit sneller door het hormoon oestrogeen. Dit is een hormoon dat je lichaam zelf maakt. Het is dan belangrijk om dit oestrogeen uit te schakelen of zoveel mogelijk tegen te werken. Dat kan met medicijnen die anti-hormonen heten.
Er zijn verschillende anti-hormonen:
- Anti-hormonen die ervoor zorgen dat de eierstokken geen oestrogeen meer maken.
- Anti-hormonen die ervoor zorgen dat het vetweefsel minder oestrogeen maakt. Dit medicijn is bedoeld voor vrouwen die na de overgang borstkanker krijgen.
- Anti-hormonen die ervoor zorgen dat er geen oestrogeen meer bij de kanker kan komen.
Meestal duurt een behandeling met anti-hormonen tussen de 5 en 7 jaar. Zo heb je minder kans dat de kanker terugkomt.
Je bespreekt met je arts of je een behandeling met anti-hormonen kunt krijgen. Dit hangt bijvoorbeeld af van hoe oud je bent en of je nog ongesteld wordt.
Kan de borstkanker niet meer weggaan? Ook dan kunnen anti-hormonen ervoor zorgen dat de kanker minder snel naar andere plekken gaat (uitzaaiingen). En dat uitzaaiingen kleiner worden.
Bijwerkingen van anti-hormonen
De medicijnen met anti-hormonen zijn tamoxifen, anastrozol of letrozol. Deze medicijnen kunnen klachten geven die op de overgang lijken. Zoals opvliegers, 's nachts zweten, een droge vagina en problemen met je gewrichten. Je kunt hiervoor een behandeling krijgen.
Heel soms kun je trombose krijgen van de behandeling met tamoxifen. Je krijgt dan bloedverdunners.
anastrozol
Anastrozol is een aromatase-remmer. Het vermindert de hoeveelheid oestrogeenhormoon in de eierstokken, vetweefsel, lever en in borstkankergezwellen.
Artsen schrijven anastrozol voor bij borstkanker die gevoelig is voor oestrogeenhormonen. Verder bij kanker van de eierstokken en een te vroege puberteit bij jongens.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.letrozol
Letrozol remt het enzym aromatase. Hierdoor maakt uw lichaam minder oestrogeen (vrouwelijk geslachtshormoon) aan. Op die manier verlaagt letrozol de hoeveelheid oestrogeen in de eierstokken, vetweefsel, lever en in borstkankergezwellen.
Artsen schrijven letrozol voor bij borstkanker dat gevoelig is voor hormonen.
Artsen schrijven het soms voor bij verminderde vruchtbaarheid. Letrozol verlaagt de hoeveelheid oestrogeen. Hierdoor maakt het lichaam meer hormonen aan die voor de eirijping en eisprong zorgen.
Verder schrijven artsen het soms voor bij jongens die te vroeg in de puberteit komen (pubertas preacox), en bij jongens in de pubertijd om meer te groeien.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.tamoxifen
Tamoxifen is een anti-oestrogeen. Dat wil zeggen dat het de werking van het vrouwelijke geslachtshormoon oestrogeen tegengaat.
Artsen schrijven het voor bij een bepaald type borstkanker, namelijk die gevoelig is voor hormonen. Artsen schrijven het soms voor bij ernstige pijn in de borsten die samenhangt met de menstruatiecyclus.
In sommige gevallen kan de arts het ook voorschrijven bij borstzwelling bij mannen en bij verminderde vruchtbaarheid.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Wanneer krijg je medicijnen tegen groei-eiwitten na een borst-operatie?
Ongeveer 1 van de 5 vrouwen heeft kanker met veel groei-eiwit (HER2-eiwit). Door dit eiwit kan de kanker snel blijven groeien.
Als je deze soort kanker hebt, kun je medicijnen krijgen die het groei-eiwit stoppen. Zodat de kanker minder snel groeit. Bijvoorbeeld het medicijn trastuzumab.
Je krijgt deze medicijnen meestal samen met chemotherapie. En soms ook samen met anti-hormonen.
Bijwerkingen van medicijnen tegen groei-eiwit
De medicijnen kunnen bijwerkingen geven. Bijvoorbeeld deze bijwerkingen:
- ontstekingen
- afvallen
- diarree
- misselijk zijn en overgeven
trastuzumab
Trastuzumab is een monoklonaal antilichaam. Dit is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy'). Het kan aan onderdelen van een kankercel vast gaan zitten en deze daardoor onschadelijk maken.
Artsen schrijven het voor bij bepaalde vormen van borstkanker en maagkanker.
Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.Hoe gaat het verder na de behandelingen van borstkanker?
Meestal ga je minstens 5 jaar voor controle naar de arts in het ziekenhuis. Controleer ook zelf je borsten en je lichaam. Merk je dat er iets verandert aan je borst of tepel? Ga dan naar je arts.
Bij 1 van de 20 vrouwen komt de borstkanker binnen 5 jaar terug. Ook dan kun je weer een behandeling krijgen.
Na de behandeling kun je een aantal klachten houden. Zoals lymfe-oedeem, moe zijn, overgangs-klachten hebben of zwaarder worden. Of psychische klachten hebben of problemen met seks.
Wanneer bellen na een borst-operatie?
Bel de arts in het ziekenhuis bij deze dingen:
- Je borst doet pijn. En is warmer. Een lichte huid wordt dan vaak rood.
- Er komt vocht, bloed of pus uit de operatiewond.
- Je hebt koorts.
Meer informatie over borstkanker
- Kanker.nl
- Borstkankervereniging Nederland
- Kankerindefamilie.nl (over erfelijkheid)
Informatie over ziekenhuizen die borstkanker behandelen: Ziekenhuischeck.nl.
Over deze tekst
We hebben deze informatie gemaakt met de richtlijn voor artsen over borstkanker.
Lees wie de informatie op Thuisarts.nl maakt.
Lees hier wat een richtlijn is en hoe die wordt gemaakt.