Ik heb borstkanker (vrouw)

In het kort

Kies samen met je arts de behandeling die het beste bij je past.
Als er geen uitzaaiingen zijn, kun je meestal een operatie krijgen:
- een operatie waarbij de chirurg de borstkanker wegsnijdt, met daarna bestraling
- of een operatie waarbij je je borst weg laat halen
Bij uitgezaaide borstkanker kun je behandelingen krijgen tegen de klachten.

Wat is borstkanker?

Bij borstkanker groeit er een groep kankercellen in je borst.

Je kunt klachten hebben, zoals een knobbeltje in de borst of eczeem bij de tepel.
Je kunt er ook niks van merken en door borstfoto's en ander onderzoek weten dat je borstkanker hebt.

Er zijn verschillende soorten borstkanker:

De kankercellen zitten alleen op 1 plek: in de melkgangen (DCIS) of melkklieren (LCIS).
Er zijn geen kankercellen in het vet of ander weefsel van de borst gegroeid. Er kunnen geen kankercellen verder het lichaam ingaan (niet uitzaaien).
De kankercellen zijn in het vet en ander weefsel van de borst gegroeid.
Deze kanker kan uitzaaien. Bijvoorbeeld naar de botten of de lever.
Deze soort borstkanker komt het meeste voor.

Veel vrouwen krijgen borstkanker: in Nederland 12 van de 100 vrouwen.

Borstkanker komt ook voor bij mannen. In Nederland krijgen elk jaar ongeveer 150 mannen borstkanker. De behandeling is bijna hetzelfde als bij vrouwen. Lees verder bij Ik heb borstkanker (man).

Waardoor ontstaat borstkanker?

In ons lichaam worden steeds nieuwe cellen gemaakt. Oude cellen worden opgeruimd. Soms gaat daarbij iets mis. Er ontstaan cellen die sneller delen. Daardoor komen er sneller nieuwe cellen bij. Waardoor dit in de borst gebeurt, is nog niet precies duidelijk.

Wel is duidelijk dat de kans op borstkanker groter is in deze situaties:

Als je ouder wordt. Borstkanker komt het meeste voor bij vrouwen ouder dan 60 jaar.
Als borstkanker in je familie voorkomt. Je kunt een erfelijke aanleg hebben voor borstkanker. Dit is zo bij 1 van de 12 vrouwen met borstkanker.
In je DNA zit dan een fout in een gen. Bijvoorbeeld in het gen BRCA1 of het gen BRCA2. Zo'n fout geeft een groter risico op borstkanker, en ook op eierstokkanker.
Als je alcohol drinkt. Alcohol maakt de kans op borstkanker groter.
Als je rookt. Roken maakt de kans op borstkanker groter.
Als je heel lang de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron in je lichaam hebt. De kans op borstkanker wordt daarom iets groter:
- als je op jonge leeftijd ongesteld werd
- als je pas heel laat in de overgang komt
- als je niet zwanger bent geweest
- als je eerste zwangerschap op latere leeftijd was
- als je de pil lang slikt
- als je na de overgang hormonen blijft slikken tegen klachten in de overgang
- als je na de overgang overgewicht hebt

De kans op borstkanker wordt kleiner:

door het geven van borstvoeding
door veel te bewegen

progesteron

Progesteron is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een progestageenhormoon. Het speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.

Artsen schrijven dit medicijn voor bij verminderde vruchtbaarheid, abnormaal vaginaal bloedverlies, stoornissen tijdens de menstruatiecyclus, overgangsklachten en om vroeggeboorte te voorkomen. Soms schrijven artsen het voor bij dreigende vroeggeboorte.

Kijk voor meer informatie op Apotheek.nl.

Hoe ernstig is de borstkanker: het stadium

Je hoort na de onderzoeken van je arts hoe ernstig de borstkanker bij jou is. De arts vertelt je hoe groot de kanker is en of de kanker op andere plekken in je lichaam zit.
Deze twee dingen samen heet het stadium: stadium 1 is het minst erg, stadium 4 het ergst.
Welk stadium je hebt, maakt uit voor je behandeling. En het kan iets zeggen over hoe lang je nog kunt leven.

Stadium 1

De kanker is kleiner dan 2 centimeter. Er zijn nergens uitzaaiingen.

Stadium 2

Het is stadium 2 in een van deze situaties:

De kanker is kleiner dan 2 centimeter.
Er zijn wel uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de oksel of achter het borstbeen.
Er zijn geen andere uitzaaiingen.
De kanker is tussen de 2 en 5 centimeter groot.
Er zijn wel of geen uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de oksel of achter het borstbeen.
Er zijn geen andere uitzaaiingen.
De kanker is groter dan 5 centimeter.
Er zijn nergens uitzaaiingen.

Stadium 3

Het is stadium 3 in een van deze situaties:

De kanker is groter dan 5 centimeter.
Er zijn uitzaaiingen naar de lymfeklieren in de oksel of achter het borstbeen.
Er zijn geen andere uitzaaiingen.
De kanker is kleiner dan 5 centimeter.
De kanker is door de huid naar buiten gegroeid of zit vast aan de borstwand of is een agressieve kanker.
Er kunnen uitzaaiingen naar lymfeklieren zijn.
Er zijn geen andere uitzaaiingen.
Er zijn uitzaaiingen in:
- meer dan 4 lymfeklieren in de oksel of achter het borstbeen,
- of uitzaaiingen in de oksel én achter het borstbeen,
- of uitzaaiingen in andere lymfeklieren dan in de oksel of achter het borstbeen.
  Er zijn geen andere uitzaaiingen.

Stadium 4

Er zijn uitzaaiingen naar andere plekken in het lichaam.

Hoe snel de kanker groeit

Verder kan de arts vertellen hoe snel de kankercellen groeien:

Graad 1: de kankercellen lijken nog veel op gezonde cellen en groeien langzaam.
Graad 2: de kankercellen lijken minder op gezonde cellen en groeien sneller.
Graad 3: de kankercellen lijken nog maar heel weinig op gezonde cellen en groeien snel.

Behandelingen bij borstkanker

Er zijn verschillende behandelingen voor borstkanker. Samen met je arts kies je de behandeling die het beste bij je past. Vaak krijg je een combinatie van verschillende behandelingen.

Welke behandeling(en) je kunt kiezen, hangt af van:

het soort borstkanker
hoe groot de kanker is
of er uitzaaiingen zijn in de lymfeklieren of op andere plekken in het lichaam
je eigen wensen

De behandeling is meestal een operatie:

een operatie waarbij de chirurg je hele borst weghaalt (borst-amputatie)
of een operatie waarbij de chirurg de kanker wegsnijdt en je je borst houdt (borst-sparend)

Voor of na de operatie krijg je soms ook nog 1 of meer van deze behandelingen:

bestraling
medicijnen die kankercellen doden (chemotherapie)
medicijnen die zorgen dat je lichaam minder hormonen maakt of dat hormonen minder goed werken (antihormoon-behandeling)
medicijnen die het groei-eiwit op kankercellen afsluiten

Is de borstkanker bij jou uitgezaaid? Kijk voor behandelingen dan bij uitgezaaide borstkanker.

Kijk bij behandeling kiezen voor meer informatie over deze behandelingen.

De arts kan vragen of je mee wilt doen aan een nieuwe behandeling. Je kunt hier ook zelf naar vragen.

Operatie bij borstkanker

Er zijn 2 soorten operaties: een operatie waarbij je je borst houdt en een operatie waarbij je borst wordt weggehaald.

Je bespreekt samen met de chirurg wat er bij jou mogelijk is. En wat het beste is. Soms kun je zelf kiezen welke operatie je wilt. Het kan ook zijn dat het weghalen van de borst medisch de beste keus is.

Als de borst wordt weggehaald, kun je meestal ook een nagemaakte borst krijgen. Die kan gemaakt worden met vet of spier uit je eigen lichaam. Of met een implantaat, bijvoorbeeld een vulling met siliconen of zout water.

Lees meer over welke operatie geschikt is voor jou.

Twijfel je over een operatie? Of wil je horen hoe een andere arts denkt over je situatie? Dan kun je een andere arts (van een ander ziekenhuis) vragen wat die ervan vindt. Dit heet een second opinion. Artsen begrijpen dit en vinden dit niet raar.

Na de behandeling van borstkanker

Controles

Je krijgt controles bij de arts in het ziekenhuis. Dit is om te kijken of de kanker terug komt.

Heb je een behandeling gehad om helemaal te genezen? Dan is de kans klein dat de kanker terug komt: dit gebeurt bij 5 van de 100 vrouwen binnen 5 jaar.

Controleer je borsten zelf 1 keer per maand.

Misschien blijf je na de behandeling klachten houden, zoals een dikke arm (lymfoedeem), overgangsklachten, moeheid, problemen met seks of angst dat de kanker terug komt. Deze kun je met je huisarts bespreken.

Als je borstkanker hebt gehad, mag je geen voorbehoedmiddelen gebruiken met hormonen erin. Zoals de pil. Je mag ook geen hormonen gebruiken bij klachten van de overgang.

Omgaan met angst

Als je borstkanker hebt gehad, kun je last houden van angst en onzekerheid. Je kunt erg bang zijn dat de borstkanker terug komt. Misschien slaap je slecht en ben je gespannen. Praat over je angst met vrienden of familie. Dat helpt vaak. Kijk bij vaak bang zijn voor adviezen om de angst minder te maken.

Worden de angstklachten niet minder na een paar weken? Praat er dan over met je huisarts of de praktijkondersteuner.

Kanker en werk

Als je kanker hebt (gehad), bekijk je samen met je werkgever en de bedrijfsarts of je weer kunt gaan werken. Je bekijkt wanneer dat weer gaat, en hoe. Je kunt ook begeleiding krijgen van een bedrijfsarts die gespecialiseerd is in kanker of een re-integratiebureau.

Meer informatie over borstkanker

Informatie over borstkanker: Borstkankervereniging Nederland (BVN)
Informatie over borstkanker in veel talen: Mammarosa.nl
Onderzoeken naar nieuwe behandelingen waar je als vrouw met borstkanker aan mee kunt doen: kanker.nl
Erfelijke aanleg voor borstkanker: kankerindefamilie.nl
Website voor kinderen en jongeren met een vader of moeder met kanker: kankerspoken.nl
Over borstfoto's vanaf 50 jaar: RIVM

We hebben deze informatie over borstkanker gemaakt met de richtlijn voor huisartsen over borstkanker.