Ik heb psychische klachten (informatie voor ouderen)

In het kort

Veel mensen hebben psychische klachten: jong en oud.
Psychische klachten horen dus niet bij het ouder worden.
U kunt dus proberen er iets aan te doen.
Zorg voor structuur in uw dag. Bijvoorbeeld steeds op dezelfde tijd naar bed gaan en opstaan.
Blijf afspreken met andere mensen. Praat over uw klachten.
Bewegen kan ook helpen. Begin rustig en doe steeds iets meer.
Bel uw huisarts als het met de adviezen niet beter gaat.

Wat zijn psychische klachten?

Psychische klachten zijn klachten van gevoelens, gedachten en gedrag. Bijvoorbeeld:

U voelt zich somber.
U voelt zich gespannen.
U voelt zich eenzaam.
U heeft angst.
U bent verdrietig.
U maakt zich zorgen.
U bent snel geïrriteerd.
U drinkt vaak alcohol.
U kunt moeilijk uw aandacht ergens bij houden.
U bent in de war.
U slaapt slecht.

Bij deze klachten kunt u ook klachten van uw lichaam hebben. Zoals hoofdpijn, nekpijn, maagklachten of hartkloppingen.

Psychische klachten kunnen ervoor zorgen dat u niet meer kunt doen wat u normaal doet op een dag. Bijvoorbeeld uw huis opruimen, werken of met andere mensen afspreken. Het lukt misschien ook niet meer goed om plezier te maken.

Horen psychische klachten bij ouder worden?

Misschien denkt u dat psychische klachten erbij horen als u ouder wordt. Maar dat is niet zo.
Het is belangrijk om er iets aan te doen of er hulp voor te zoeken. Uw klachten kunnen dan minder worden of weggaan.

Zijn psychische klachten anders bij ouderen?

Veel mensen hebben psychische klachten: jong en oud. De klachten zijn hetzelfde. Maar ze hebben vaak wel verschillende oorzaken.

Als oudere heeft u bijvoorbeeld een grotere kans dat u ook andere klachten heeft, zoals klachten van uw lichaam. Deze klachten hebben invloed op hoe u zich voelt. Ze kunnen psychische klachten geven of erger maken.

Voorbeelden van klachten of vragen die ouderen vaker hebben:

Klachten of een ziekte van uw lichaam

minder goed horen of zien
snel dingen vergeten
pijn in uw gewrichten
pijn in uw rug
moeilijk lopen
diabetes (suikerziekte)
ziekten van uw hart of bloedvaten
reuma

Verlies

Ook heeft u als oudere een grotere kans dat u iets of iemand verliest:

Mensen om u heen overlijden.
U heeft geen werk meer.
U kunt niet meer alles zelf doen.

Vragen over het leven

Ouderen hebben ook vaker vragen over het leven, zoals:

Wat is de zin van het leven?
Wat vind ik belangrijk als ik doodga?
Heeft mijn leven nog betekenis?

Wat kunt u zelf doen aan uw psychische klachten?

Hieronder staan adviezen die psychische klachten minder kunnen maken. U kunt zelf kijken welke adviezen bij u passen.

Structuur in uw dag brengen

Probeer zo veel mogelijk regelmaat in uw leven te houden. Dit kan bijvoorbeeld op deze manieren:

steeds op dezelfde tijd naar bed gaan en op staan
op tijd opstaan, aankleden en uw dag beginnen
op vaste tijden eten, bijvoorbeeld 3 keer per dag
zo veel mogelijk de gewone dingen blijven doen, zoals werk of vrijwilligerswerk, hobby's, klusjes in huis en op bezoek gaan

Afspreken met andere mensen

Misschien vindt u het moeilijk om op bezoek te gaan bij vrienden of familie. Probeer het toch te doen. Vaak bent u daarna blij dat u geweest bent.

Het kan ook helpen om over uw klachten te praten met familie of vrienden.

Regelmatig bewegen

Probeer elke dag actief te bewegen. Bijvoorbeeld een half uur wandelen, fietsen, zwemmen of in de tuin werken.

Het is niet erg als dit niet lukt. Kijk wat wel lukt. Bijvoorbeeld 5 of 10 minuten. Doe daarna steeds iets meer.

Dingen doen die u leuk vindt

Dingen doen die u leuk vindt zorgt voor afleiding en ontspanning. Bijvoorbeeld naar de film gaan, muziek luisteren of een puzzel maken.

Doe waar u op dat moment zin in heeft. Het hoeft geen doel of nut te hebben.

Geen alcohol en drugs nemen

Alcohol en drugs kunnen psychische klachten geven en erger maken. Als u alcohol of drugs gebruikt, probeer dan te stoppen of minder te gebruiken.

Kijk voor adviezen bij stoppen met alcohol en stoppen met drugs. U vindt daar ook hoe u hulp kunt krijgen, als het u zelf niet lukt om te stoppen.

Opschrijven waarover u piekert

Piekert u veel? U kunt elke dag opschrijven waar u over piekert. Dat kan helpen om uw gevoelens te begrijpen en oplossingen te vinden.

Na het schrijven kan het fijn zijn om even te ontspannen. Maak bijvoorbeeld een wandeling of ga een stukje fietsen.

Manier van denken veranderen

U kunt proberen om uw manier van denken te veranderen. Uw manier van denken heeft invloed op hoe u zich voelt.

Als u vaak negatief denkt, voelt u zich somberder of banger. U gaat daardoor dingen anders doen. Iets waar u bang voor bent, doet u bijvoorbeeld niet meer.
Als u vaak positief denkt, voelt u zich vrolijker en meer zelfverzekerd. U gaat vaker de deur uit en durft meer te doen.

Probeer dus om positief te denken. U kunt bijvoorbeeld bewust denken aan de dingen die goed gaan. En waar u dankbaar voor bent.

Beter leren ontspannen

Kijk voor adviezen bij beter kunnen ontspannen.

Oefeningen of een cursus doen

Zijn de adviezen niets voor u? Of lukt het niet goed om ze vol te houden? Als u wilt, kunt u dan oefeningen of een cursus doen.

Op internet staan oefeningen en cursussen die u kunnen helpen. Kijk bijvoorbeeld op mentaalvitaal.nl.
U kunt ook een cursus in de buurt doen. Vraag hier bijvoorbeeld naar bij het buurthuis.

Contact zoeken met mensen die hetzelfde meemaken

Misschien vindt u het fijn om te praten met mensen met dezelfde klachten. Zij begrijpen goed hoe u zich voelt. Hun verhalen kunnen u hoop en moed geven.

U kunt deze mensen bijvoorbeeld leren kennen via een groepscursus. Of via een patiëntenorganisatie. Kijk voor organisaties bij MIND.

Welke behandelingen zijn er voor psychische klachten bij ouderen?

Soms gaat het niet beter met de adviezen. Dan heeft u hulp nodig. Bijvoorbeeld van uw huisarts, de praktijkondersteuner of een psycholoog.

Welke behandeling u krijgt hangt af van 2 dingen:

wat u fijn vindt
welke klachten u heeft, zoals depressie, angst of eenzaamheid

Gesprekken over uw leven

Bij veel ouderen helpen gesprekken over hun leven. Door terug te kijken op uw leven ontdekt u wat u energie, plezier en troost geeft. Deze behandeling heet life review therapie.

U leert voelen wat de zin en betekenis van het leven is voor u. Deze gesprekken helpen u ook om te kijken wat u nog graag wilt doen in uw leven. Bij zingeving leest u hier meer over.

Andere behandelingen

Behandelingen die ook goed helpen bij ouderen:

gesprekken waarin u zoekt naar oplossingen in plaats van dat u praat over problemen (oplossings-gerichte therapie)
gesprekken en oefeningen die u helpen om anders te denken (cognitieve gedragstherapie)

Hoe kunnen de mensen om u heen u helpen bij psychische klachten?

Uw familie of vrienden kunnen u helpen als u psychische klachten heeft. Omdat ze u goed kennen, zien ze het vaak snel als het minder goed met u gaat.

Uit onderzoek komt dat steun van andere mensen echt helpt tegen psychische klachten.

Mensen om u heen kunnen bijvoorbeeld naar u luisteren of hulp regelen als dat nodig is.

Krijgt u een behandeling? Dan kunnen ze u ook zo helpen:

Een behandeling helpen kiezen
Iemand die u goed kent kan u helpen kiezen welke behandeling bij u past. Bijvoorbeeld door mee te gaan naar de huisarts. Of door thuis de voordelen en nadelen van de behandelingen te bespreken.
Helpen bij de behandeling
Iemand die u goed kent kan ook helpen bij de behandeling. Bijvoorbeeld door samen met u oefeningen te doen. Of door nuttige informatie over u te vertellen aan uw therapeut.
U mag zelf kiezen of u dat wil. En wie u helpt. Het hoeft geen familie te zijn. Uw buurvrouw of een vriend kan u bijvoorbeeld ook goed helpen.
U steunen door meer te leren over uw klachten
Mensen kunnen u beter helpen als zij meer weten over uw klachten. Ze snappen dan beter waarom u bepaalde dingen doet, zegt of voelt.
U kunt samen lezen over uw klachten of vragen stellen aan uw therapeut. Zo ontdekt u hoe andere mensen u kunnen steunen. En hoe juist niet.

Wat doen als het niet helpt?

Hulp van mensen om u heen is bijna altijd goed. Maar soms kunnen klachten blijven of zelfs erger worden door iemand anders.

Denkt u dat dit bij u zo is? Bespreek dit dan met uw huisarts of therapeut.

Adviezen voor de mensen die u steunen

Mensen die van u houden helpen u meestal graag. Maar het kan soms ook moeilijk voor hen zijn. Het is belangrijk dat zij ook goed voor zichzelf blijven zorgen.

Meer adviezen voor mensen die u steunen vindt u bij iemand met psychische klachten steunen.

Welke arts of therapeut helpt u bij psychische klachten?

Wie u helpt, hangt af van uw situatie. Dit is hetzelfde als bij andere volwassenen. Bijvoorbeeld:

uw huisarts
de praktijkondersteuner
een psycholoog
een psycho-therapeut
een psychiater
een verpleegkundige die veel weet over psychische klachten (een sociaal psychiatrisch verpleegkundige)
een verslavings-arts

Kijk ook bij van wie krijgt u hulp bij psychische klachten.

Soms stuurt de huisarts u door naar iemand die veel weet over problemen bij ouderen. Of de huisarts vraagt advies aan deze persoon.
Bijvoorbeeld aan:

de specialist ouderengeneeskunde: die werkt meestal in een verpleeghuis
de klinisch geriater: die werkt meestal in het ziekenhuis

Zij onderzoeken en behandelen ouderen met allerlei klachten. Klachten van het lichaam, maar ook psychische en sociale klachten.

Medicijnen bij psychische klachten op oudere leeftijd

Soms denkt uw arts dat medicijnen u kunnen helpen. Samen bespreekt u de voordelen en nadelen. En beslist u of u het wilt proberen.

Misschien heeft u vroeger medicijnen tegen psychische klachten geslikt en had u veel last van bijwerkingen. Het is goed om te weten dat artsen nu een kleinere hoeveelheid medicijnen geven. De kans op bijwerkingen is dan soms kleiner.

Uw arts vertelt u waar u op moet letten als u misschien medicijnen gaat gebruiken:

U gebruikt ook andere medicijnen

Vertel uw arts of therapeut welke andere medicijnen u gebruikt. Sommige medicijnen mag u niet nemen met bepaalde andere medicijnen.

Misschien kunt u stoppen met sommige andere medicijnen. Of een ander medicijn krijgen.

Kijk ook bij medicijnen bij ouderen.

Andere hoeveelheid nodig dan jongere mensen

Gebruik de medicijnen zoals uw arts heeft verteld. Gebruikt niet meer of minder. Ook niet als u iemand kent die wel meer of minder gebruikt.

Als u ouder wordt, krijgt u vaak een andere hoeveelheid medicijnen dan jongere mensen. Dat komt omdat uw lichaam verandert. Ook heeft u een grotere kans om ziek te worden. En u kunt gevoeliger worden voor bijwerkingen van medicijnen.

Meer informatie over psychische klachten bij ouderen

Meer informatie over psychische klachten: MIND.
U vindt er ook welke organisaties u kunnen helpen.
Informatie, oefeningen en online cursussen: Mentaal Vitaal.
Er zijn groepscursussen speciaal voor ouderen. Deze cursussen kunt u doen op verschillende plekken in Nederland. Op internet vindt u een cursus bij u in de buurt. Voorbeelden zijn:
- Cursus 'Op zoek naar zin'
- Cursus 'Angst de baas'
Telefoonnummers als u met iemand wilt praten: Een tegen eenzaamheid.
U kunt bijvoorbeeld bellen met de Luisterlijn over verdriet, zorgen of eenzaamheid.

Met welke informatie is de tekst over psychische klachten bij ouderen gemaakt?

Deze tekst is gemaakt met: