In het kort
- In een crisis verstoren de psychische klachten uw dagelijkse leven volledig.
- U bent bijvoorbeeld erg in de war, erg angstig of u ervaart een diep ellendig gevoel.
- Bel uw huisarts voor directe hulp.
- Buiten kantooruren kunt u de huisartsenpost bellen. Hulp is 24 uur per dag mogelijk.
- De huisarts belt zo nodig de crisisdienst die u komt helpen.
- U kunt ook een telefonische hulplijn bellen, bijvoorbeeld 113 of gratis 0800 0113 als u aan zelfdoding denkt.
Wat is een psychische crisis?
Tijdens een psychische crisis zijn uw psychische klachten zo hevig, dat ze uw dagelijks leven helemaal verstoren. Mogelijke verschijnselen zijn:
- U voelt zich diep ellendig, uw leven lijkt totaal zinloos.
- U voelt zich heel angstig.
- U staat onder hevige spanning. Daardoor geeft een kleine gebeurtenis al heftige emoties bij u (bijvoorbeeld woede of verdriet).
- U bent erg in de war, u weet niet meer hoe u om kunt gaan met normale dingen in het leven.
- U bent volledig uitgeput door de psychische spanningen, waardoor u (bijna) niets meer doet.
- U merkt bijzondere dingen die andere mensen niet merken, waardoor u angstig of in de war bent.
- U dreigt of doet gevaarlijke dingen voor uzelf of voor de mensen om u heen. Bijvoorbeeld omdat u in de war bent.
Het is ook mogelijk dat mensen in uw omgeving niet meer weten hoe ze met de psychische klachten moeten omgaan. Ook dan kan het een crisis zijn. Uw naasten kunnen zich bijvoorbeeld ernstige zorgen maken, uitgeput zijn of zich onveilig voelen, terwijl de situatie voor u misschien niet zo ernstig lijkt.
Hoe ontstaat een psychische crisis?
Een psychische crisis kan ontstaan door bijvoorbeeld:
- een psychische aandoening, zoals een psychose of een depressie
- het gebruik van drugs
- veel heftige gebeurtenissen in korte tijd. Dat kunnen zowel negatieve gebeurtenissen als positieve gebeurtenissen zijn.
- overbelasting
Waarom de ene persoon wel een psychische crisis krijgt en de andere persoon niet, hangt ook samen met erfelijke aanleg.
Welke hulp kan ik krijgen bij een psychische crisis?
Denkt u dat u een psychische crisis heeft? Bel dan uw huisarts, of buiten kantooruren de huisartsenpost. U kunt altijd direct hulp krijgen, 24 uur per dag.
De huisarts luistert naar uw verhaal en u kunt uw emoties kwijt. Soms is dat al voldoende om rustiger te worden.
Bent u erg in de war of erg van streek? Dan zal de huisarts met u bespreken wat u nog meer nodig heeft. Misschien heeft u ook hulp van een psychiater nodig. Bijvoorbeeld als u denkt aan zelfdoding of als u zich erg onveilig voelt. De huisarts bespreekt uw situatie dan met de crisisdienst van een GGZ-instelling of een ziekenhuis.
Als u direct meer hulp nodig heeft, komt de crisisdienst bij u thuis of wordt u naar de crisisdienst toegebracht. Het kan zijn dat u een medicijn krijgt om rustiger te worden.
De psychiater en de verpleegkundige van de crisisdienst bepalen welke hulp u nodig heeft. Dat doen ze ook in goed overleg met u en uw naasten. Er zijn verschillende mogelijkheden:
- U krijgt een behandeling thuis van een GGz-team.
- U krijgt een behandeling bij een GGz-instelling, maar u hoeft niet opgenomen te worden.
- U wordt opgenomen in een ziekenhuis of GGZ-instelling.
- U heeft geen GGz-behandeling nodig. Als dat nodig is, zorgt uw huisarts ervoor dat u ondersteuning krijgt van andere hulpverleners of van iemand uit uw eigen omgeving.
Bij wie kan ik nog meer terecht voor een luisterend oor of hulp?
Vindt u het moeilijk om contact op te nemen met uw huisarts? Er zijn ook telefonische hulplijnen voor direct contact met een vrijwilliger of een professionele hulpverlener. Zij luisteren naar u en geven advies als u daar behoefte aan heeft.
Altijd bereikbaar, 7 dagen per week, dag en nacht:
- Luisterlijn: 088 0767 000
- 113.nl (als u aan zelfdoding denkt): 113 of gratis 0800 0113
Beperkt bereikbaar, kijk op de website voor de bereikbaarheid:
- MIND Korrelatie: 0900 1450
- de Alles Oké? Supportlijn (voor jongeren van 18 tot 25): chat of bel 0800 0450
- Lotgenotenlijn van Plusminus, de vereniging van en voor mensen met een bipolaire aandoening en hun naasten: 0900 5123456
- Landelijke Stichting Zelfbeschadiging: 030 2311473
Hoe gaat het verder na een psychische crisis?
Tijdens de crisis krijgt u vooral hulp om weer tot rust te komen.
Daarna kunt u verdere begeleiding en behandeling krijgen. Vaak zal een psycholoog of psychiater dit doen. Samen met u en uw naasten kijkt de psychiater of psycholoog welke behandeling voor u het beste is.
U bespreekt daarbij ook hoe u over het leven denkt. En wat u belangrijk vindt. Bij zingeving vindt u hier meer informatie over.
Crisisplan
Om een nieuwe psychische crisis te voorkomen, kunt u samen met uw behandelaar een signaleringsplan of crisisplan maken.
In het crisisplan staat:
- hoe u kunt merken dat het slechter gaat met u,
- hoe uw naasten kunnen merken dat het slechter gaat met u,
- wat u en uw naasten in dat geval kunnen doen om een nieuwe crisis te voorkomen.
Daarnaast kunt u samen met uw behandelaar een crisiskaart maken. Op een crisiskaart staan:
- de gegevens van uw behandelaar
- welke medicijnen u slikt
- hoe u wilt dat er met u wordt omgegaan tijdens een crisis
- wie de hulpverleners moeten bellen bij een crisis
De crisiskaart kunt u altijd bij u dragen. Als u in een crisis komt, kunt u de kaart laten zien aan iemand die op dat moment bij u in de buurt is of aan een hulpverlener.
Misschien blijft u gevoelig voor psychische klachten. Of houdt u de klachten. Dan is het belangrijk om er goed mee te leren leven.
- De praktijkondersteuner GGZ van uw huisartsenpraktijk kan u eventueel hierbij begeleiden.
- Contact met lotgenoten, bijvoorbeeld in een zelfhulpgroep, kan ook behulpzaam zijn.
Meer informatie over hulp bij psychische klachten
Bij deze websites vind je meer informatie over hulp bij psychische klachten:
- Oefeningen om je beter te voelen: Mentaal Vitaal.
- Organisaties en groepen voor mensen met een psychische ziekte: Thuisarts.nl (zoek op de psychische ziekte, zoals depressie, psychose of bipolaire stoornis en kijk bij Meer informatie) en MIND.
- Informatie over psychische problemen en ervaringen van andere mensen met een psychische ziekte: wijzijnmind.nl.
- Informatie over drugs: drugsinfo.nl.
- Informatie over zelfmoord, angst, depressie en een hulplijn (chat en telefoon): 113.nl.